Ἃγιος Σπυρὶδων Ἀρχιεπὶσκοπος Τριμυθοὺντας ὁ Θαυματουργὸς

Ὁ θαυματουργὸς κἂν τέθνηκε Σπυρίδων, Τοῦ θαυματουργεῖν οὐκ ἔληξεν εἰσέτι. Ἀμφὶ δωδεκάτην Σπυρίδων βίοτον λίπε τόνδε.

Ο Άγιος Σπυρίδων γεννήθηκε το 270 μ.Χ. στο τώρα κατεχόμενο χωριό Άσσια (Άσκια) της Κύπρου (και όχι στην Τριμυθούντα – σημερινή Τρεμετουσιά – όπως γράφουν πολλοί) από οικογένεια βοσκών, που ήταν κάπως εύπορη. Αν και μορφώθηκε αρκετά δεν άλλαξε επάγγελμα. Συνέχισε και αυτός να είναι βοσκός.Σαν χαρακτήρας, ο Άγιος, ήταν απλός, αγαθός, γεμάτος αγάπη για τον πλησίον του. Τις Κυριακές και τις γιορτές, συχνά έπαιρνε τους βοσκούς και τους οδηγούσε στους ιερούς ναούς, και κατόπιν τους εξηγούσε την ευαγγελική ή την αποστολική περικοπή. Ο Θεός τον ευλόγησε να γίνεται συχνά προστάτης χήρων και ορφανών. Νυμφεύθηκε ευσεβή σύζυγο και απέκτησε μια κόρη, την Ειρήνη. Γρήγορα, όμως, η σύζυγός του πέθανε. Για να επουλώσει το τραύμα του ο Σπυρίδων αφοσιώθηκε ακόμα περισσότερο στη διδαχή του θείου λόγου. Μετά από πολλές πιέσεις, χειροτονήθηκε ιερέας. Και πράγματι, υπήρξε αληθινός ιερέας του Ευαγγελίου, έτσι όπως τον θέλει ο θείος Παύλος: «Ἀνεπίληπτον, νηφάλιον, σώφρονα, κόσμιον, φιλόξενον, διδακτικόν, τέκνα ἔχοντα ἐν ὑποταγῇ μετὰ πάσης σεμνότητας» (Α’ προς Τιμόθεον γ’ 2-7). Δηλαδή ακατηγόρητο, προσεκτικό, εγκρατή, σεμνό, φιλόξενο, διδακτικό, και να έχει παιδιά που να υποτάσσονται με κάθε σεμνότητα. Έτσι και ο Σπυρίδων, τόσο σωστός υπήρξε σαν ιερέας, ώστε όταν χήρεψε η επισκοπή Τριμυθούντος στην Κύπρο, δια βοής λαός και κλήρος τον εξέλεξαν επίσκοπο. Από τη θέση αυτή ο Σπυρίδων προχώρησε τόσο πού στην αρετή, ώστε τον αξίωσε ο Θεός να κάνει πολλά θαύματα. Να σημειώσουμε εδώ ότι ο Άγιος Σπυρίδων με το κύρος της αγίας και ηθικής ζωής του στην Α’ Οικουμενική σύνοδο, που έγινε στη Νίκαια της Βιθυνίας (Μικρά Ασία) και στην οποία συμμετείχε, κατατρόπωσε τους Αρειανούς και αναδείχτηκε από τους λαμπρούς υπερασπιστές της Ορθόδοξης πίστης. Μάλιστα, όπως αναφέρει η παράδοση, αφού μίλησε για λίγο, κατόπιν έκανε το σημείο του Σταυρού και με το αριστερό χέρι, που κρατούσε ένα κεραμίδι, εις τύπον της Αγίας Τριάδος είπε: «Εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρός» και έκανε να φανεί προς τα επάνω απ’ το κεραμίδι φωτιά, δια της οποίας είχε ψηθεί αυτό. Όταν δε είπε: «Καὶ τοῦ Υἱοῦ», έρρευσε κάτω νερό, δια του οποίου ζυμώθηκε το χώμα του κεραμιδιού. Και όταν πρόσθεσε: «Καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος» έδειξε μέσα στη χούφτα του μόνο το χώμα που απέμεινε. Ο Άγιος Σπυρίδων κοιμήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου του 350 μ.Χ. Τα 648 μ.χ. η Κύπρος αντιμετώπιζε μεγάλες επιδρομές από τους Σαρακηνούς και το λείψανο μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό. Τοποθετήθηκε στον Ναό των Αγίων Αποστόλων μαζί με το λείψανο της Αυγούστας Θεοδώρας Παρέμεινε στην βασιλίδα των πόλεων μέχρις ότου ο ιερέας Γρηγόριος Πολύευκτος λίγες μέρες πριν την πτώση πήρε τα δύο λείψανα και τα μετέφερε μέσω Σερβίας, Θράκης και Μακεδονίας στη Παραμυθιά της Ηπείρου. Τρία χρόνια περιπλανήθηκε από τόπο σε τόπο μέχρις ότου φτάσει στην Κέρκυρα. Όλο αυτό το διάστημα είχε τοποθετήσει τα λείψανα σε σακιά με άχυρα και όποιος τον ρωτούσε τους έλεγε πως είναι τροφή για το υποζύγιό του. Το 1456 μ.Χ. έφτασε στην Κέρκυρα γιατί πίστευε πως τα λείψανα θα ήταν ασφαλισμένα. Τα Επτάνησα εκείνη την εποχή βρίσκονταν κάτω από την εξουσία των Ενετών. Ο ιερέας Γρηγόριος Πολύευκτος βρήκε ένα συμπολίτη του πρόσφυγα τον ιερέα Γεώργιο Καλοχαιρέτη και του κληροδότησε το λείψανο του Αγίου. Μετά τον θάνατο του ο Γεώργιος Καλοχαιρέτης άφησε κληρονομιά στους γιούς του στο Λουκά και Φίλιππο το λείψανο του Άγιου Σπυρίδωνα Οι δύο αδελφοί θέλησαν να μεταφέρουν το λείψανο στην Βενετία. Η υπόθεση μάλιστα εκδικάστηκε από την Ενετική Γερουσία. Το ανώτατο δικαστικό όργανο του κράτους αποφάσισε ότι το λείψανο αποτελεί ιδιοκτησία των αδελφών, άρα διατηρούν το αναφαίρετο δικαίωμα να το μεταφέρουν όπου εκείνοι επιθυμούν. Τελικά όμως η μεταφορά δεν πραγματοποιήθηκε διότι υπήρξαν έντονες αντιδράσεις από τον Κερκυραϊκό λαό και το ανώτατο δικαστικό όργανο δεν επέμεινε και επικράτησε η σκέψη ότι δεν έπρεπε να δημιουργούνται δυσαρέσκειες στους λαούς οι οποίοι βρίσκονται κάτω από τη Βενετική σημαία. Το 1512 μ.Χ. συντάχθηκε στην Άρτα δωρητήριο συμβόλαιο στο όνομα της Ασημίνας Καλοχαιρέτη, κόρη του Φιλίππου, η οποία παντρεύτηκε τον Σταμάτιο Βούλγαρη και η οποία με τη σειρά της άφησε διαθήκη που χρονολογείται από τις 25 Νοεμβρίου 1571 μ.Χ. και ορίζει πως το Ιερό Λείψανο του Αγίου παραμένει ως κληρονομιά στους γιούς της και στους απογόνους τους. Ο ναός ο οποίος στεγάζει σήμερα το σκήνωμα του σγίου, κτίστηκε στα 1589 μ.Χ. και ανήκει στο ρυθμό της μονόκλιτης βασιλικής. Το ψηλό και πυργωτό καμπαναριό, ως συμπλήρωμα του ναού, κτίστηκε το 1620 μ.Χ. Το σημερινό τέμπλο του ναού, κατασκευασνμένο από μάρμαρο της Πάρου, κατασκευάστηκε το 1864 μ.Χ. και είναι έργο του αυστριακού αρχιτέκτονα Μάουερς. Η ουρανία είναι ζωγραφισμένη από τον Κερκυραίο ζωγράφο Νικόλαο Ασπιώτη το 1852 μ.Χ., ενώ οι εικόνες του τέμπλου είναι φτιαγμένες από τον επίσης Κερκυραίο ζωγράφο, Σπύρο Προσαλένδη. Η σημερινή λάρνακα φτιάχτηκε στη Βιέννη το 1867 μ.Χ. Είναι από σκληρό, πολυτελές ξύλο με εξωτερική ασημένια επένδυση. Βρίσκεται τοποθετημένη μέσα στην κρύπτη, η οποία δημιουργήθηκε ειδικά για να δεχθεί το λείψανο του Αγίου Σπυρίδωνα, το οποίο επισκέπτονται χιλιάδες ξένοι και ντόπιοι επισκέπτες. Είναι ένα από τα τρία άφθορα λείψανα στο Ιόνιο, του Άγιου Σπυρίδωνα, του Άγιου Γεράσιμου και του Αγίου Διονυσίου. Στην Κέρκυρα το σκήνωμα του Αγίου Σπυρίδωνος λιτανεύεται τέσσερις φορές το χρόνο. Την Κυριακή των Βαΐων για την απαλλαγή του νησιού από επιδημία πανώλης το 1629 μ.Χ. Το Μεγάλο Σάββατο γιατί το έτος 1533 μ.Χ. το νησί επλήγη από μεγάλη καταστροφή της σοδιάς των σιτηρών. Την 11η Αυγούστου για την διάσωση του νησιού από σφοδρή επιδρομή των Τούρκων το 1716 μ.Χ. και την πρώτη Κυριακή του μηνός Νοεμβρίου για δεύτερη επιδημία πανώλης το 1673 μ.Χ. Θαύματα του Αγίου Σπυρίδωνα Μια μέρα, ένας πτωχός με πολυμελή οικογένεια κτύπησε την πόρτα της επισκοπής του Αγίου Σπυρίδωνα. Πλησίασε τον άγιο και με δάκρυα του ζήτησε ένα δάνειο. Το ήθελε για να πληρώσει κάποιο χρέος του σ’ ένα πλούσιο, που απειλούσε να του πωλήσει το σπίτι του. Πού να βρει όμως ο άγιος ένα τόσο μεγάλο ποσό;Στον πόνο που του δημιουργούσαν τα πικρά δάκρυα του πτωχού, που από τη θλίψη σπάραζε, ο στοργικός επίσκοπος καταστενοχωρημένος άρχισε να βηματίζει. Ξάφνου εκεί μπροστά του, πήρε το μάτι του ένα φίδι να σέρνεται μέσα στην πρασινάδα. Σαν αστραπή πέρασε από τον νου του το ραβδί του Ααρών, που στο παλάτι του Φαραώ τ’ αφήκε να πέσει στη γη κι έγινε φίδι. «Ας ήταν, Κύριε, το φίδι αυτό να γινόταν χρυσάφι για τον πτωχό αυτόν οικογενειάρχη, είπε σιγανά. Ναί, Κύριε. Άς γινόταν χρυσάφι, για να βοηθηθεί το δυστυχισμένο αυτό πλάσμα σου», ξανάπε και σήκωσε το χέρι. Το φίδι σταμάτησε. Κι ο άγιος έσκυψε και το πήρε. Στό χέρι του το σιχαμερό ερπετό μεταμορφώθηκε κι άστραψε τώρα χρυσαφένιο. O πτωχός γεμάτος χαρά πήρε το χρυσάφι κι έτρεξε και το ‘δωκε ενέχυρο στον πλούσιο δανειστή.Όταν αργότερα με τη βοήθεια του Θεού πλήρωσε το χρέος του, ο δανειστής του επέστρεψε το χρυσαφένιο ενέχυρο. Κι ο πτωχός το πήρε και με δάκρυα ευγνωμοσύνης το γύρισε στον άγιο. Αυτός, αφού το έλαβε στα χέρια, έστρεψε τα μάτια στον ουρανό, δόξασε τον Θεό για την άπειρη φιλανθρωπία του κι ύστερα το έρριξε στη γη. Και ώ του θαύματος! Το χρυσάφι έγινε και πάλι φίδι κι έφυγε από μπροστά τους. Κάποια άλλη φορά ο Άγιος Σπυρίδωνας, ύστερα από μακρινή οδοιπορία για διδαχή του λαού του μπήκε κουρασμένος στο σπίτι ενός από τους πιστούς του, για να ξεκουραστεί. Στο άκουσμα της είδησης κόσμος πολύς από τα γειτονικά σπίτια στην αρχή κι έπειτα από όλη την κοινότητα έτρεξαν να τον συναντήσουν και να πάρουν την ευλογία του. Ανάμεσα στα πλήθη ήταν και μια αμαρτωλή γυναίκα, που ήρθε κι αυτή να δεί τον άγιο. Κάποια στιγμή μάλιστα έπεσε και κάτω, για να ασπασθεί τα πόδια του. Με τη χάρη του Παναγίου Πνεύματος ο άγιος, σαν την κοίταξε, γνώρισε αμέσως την αμαρτία της. Χωρίς να τον ακούσει κανένας, με τρόπο γλυκύ και ταπεινό, ψιθύρισε στη γυναίκα: «Κυρά μου, μη με εγγίσεις». Εκείνη όμως επέμενε. Και τότε ο άγιος με αυστηρότητα φανέρωσε μπροστά σε όλους την αμαρτία της. Η γυναίκα θαύμασε και με συντριβή καρδιάς έσκυψε κι άρχισε με δάκρυα να ζητά το έλεος του Θεού. Μπροστά στη μετάνοια της ο στοργικός πατέρας της είπε με συγκίνηση τα λόγια εκείνα, που κάποτε ο ίδιος ο Κύριος απηύθυνε σε μια τέτοια αμαρτωλή: «Θάρσει, θύγατερ. ἀφέωνται σοι αἳ ἁμαρτίαι». Πήγαινε στο καλό και πρόσεχε μελλοντικά. Με τον τρόπο του ο άγιος βοήθησε την αμαρτωλή εκείνη γυναίκα να μετανοήσει. Αλλά κι έδωκε ένα μάθημα σε όλους. Μόνο η μετάνοια η ειλικρινής ξεπλένει την ψυχή και αποκαθιστά τον άνθρωπο στη θέση την τιμητική, να είναι παιδί του Θεού. Ο άγιος κατά τη Μεγάλη Σαρακοστή συνήθιζε να νηστεύει απόλυτα. Δεν έτρωγε τίποτα, ούτε αυτός ούτε κι η κόρη του. Κάποια βραδυά, σε περίοδο νηστείας, ένας άγνωστος οδοιπόρος κτύπησε την πόρτα της επισκοπής του. Ο άγιος έσπευσε με προθυμία να του ανοίξει και να τον υποδεχθεί. Του πρόσφερε νερό να ξεπλυθεί και πήγε να βρει κάτι, για να του δώσει να δειπνήσει. Κοίταξε παντού, μα τίποτα δεν βρήκε. Ούτε ψωμί δεν είχε. Στήν αμηχανία του ο άγιος θυμήθηκε πώς σε κάποια γωνιά βρισκόταν κρεμάμενο ένα κομμάτι διατηρημένο χοιρινό κρέας από τις ημέρες της κρεοφαγίας. Χωρίς να χάσει καιρό, φώναξε την κόρη του να ψήσει λίγο για τον φιλοξενούμενο τους. Η κόρη ετοίμασε το τραπέζι. Έβαλε πάνω το ψητό κρέας και κάλεσαν τον ξένο να φάγει. Ο ξένος, σαν είδε το προσφερόμενο, αρνήθηκε να το δοκιμάσει λέγοντας: «Δέσποτα μου, συγχώρεσε με. Νηστεύω. Είμαι χριστιανός». «Ναί! παιδί μου», είπε ο άγιος, «κι εγώ νηστεύω. Είμαι κι εγώ χριστιανός. Μα μια και δεν έχουμε τίποτε άλλο στο σπίτι κι εσύ πρέπει να τονωθείς ύστερα από την τόση οδοιπορία, θα φας από αυτό που βρίσκεται. Να! εγώ καταλύω πρώτος τη νηστεία. Φάγε, παιδί μου, να τονωθείς». Κι ο άγιος, για να ενθαρρύνει τον ξένο, έφαγε κι έδωσε και σ’ εκείνο λέγοντας του. «Πάντα καθαρὰ τοὶς καθαροίς, ὁ θεῖος ἀπεφήνατο Λόγος». Την άλλη μέρα φυσικά συνέχισε και πάλι τη νηστεία του.Το περιστατικό αυτό δείχνει την πλατιά αντίληψη του αγίου για τη νηστεία, που είναι κι η μόνη ορθή. «Τὸ Σάββατον ἐγένετο διὰ τὸν ἄνθρωπον οὒχ ὁ ἄνθρωπος διὰ τὸ Σάββατον». (Μάρκ. β’, 27). Μια βραδυά, την ώρα που όλοι ησύχαζαν, μερικοί κλέφτες μπήκαν στη μάνδρα, που ήσαν τα πρόβατα που έτρεφε ο άγιος για τις ανάγκες των πτωχών του, για να κλέψουν μερικά. Ξεχώρισαν αυτά που ήθελαν και δοκίμασαν να φύγουν. Άδικα, όμως, προσπαθούν να κινηθούν προς την έξοδο. Τα πόδια και τα χέρια τους δέθηκαν αόρατα από Εκείνο, που όλα τα βλέπει και τα παρακολουθεί, Όλο το βράδυ άγρυπνοι αγωνίζονταν χωρίς να κατορθώσουν αυτό που ήθελαν. Όταν ξημέρωσε και πήγε ο άγιος στη μάνδρα και τους είδε σε κείνα τα χάλια, τους σπλαγχνίστηκε. Τους μίλησε με καλωσύνη και τους συνέστησε να μην επαναλάβουν αυτή την πράξη. Κι εκείνοι ντροπιασμένοι και καταστενοχωρημένοι του το υποσχέθηκαν. Τους έλυσε τα δεσμά, με τα οποία ήσαν δεμένοι, τους ευλόγησε και τους απέλυσε. Την ώρα, που έφευγαν, τους έδωσε κι ένα κριάρι για «τον κόπο της αγρυπνίας». Πόσο δίκαιο έχει ο λαός μας όταν λέγει: «Αγαπά ο Θεός τον κλέφτη· αγαπά όμως και τον νοικοκύρη». Ο Πανάγαθος «θέλει πάντας σωθήναι και εις επίγνωσιν αληθείας ελθείν» (Α’ Τιμοθ. β’ 4). Στις αρχές του 17ου αιώνα μ.Χ. μια τρομερή ανομβρία κτύπησε τα νησιά του Ιόνιου Πελάγους. Ιδιαίτερα τη νήσο Κέρκυρα. Η δύναμη που κρατούσε κι εξουσίαζε τα νησιά με τους πολέμους που διεξήγαγε εδώ κι εκεί, δεν εύρισκε καιρό να σκεφθεί τους δουλοπάροικους της. Ο λαός πεινά. Υποφέρει. Πλησίαζε και το Πάσχα, η Λαμπρή. Πώς θα περνούσε ο κόσμος τέτοιες μέρες χωρίς ψωμί; Στις δύσκολες αυτές ώρες όλοι θυμούνται τον Θεό. «Η παιδεία Κυρίου ανοίγει μου τα ώτα» (Ησαΐα, ν’ 5) φωνάζει κι ο λόγος του Θεού. Στην εκκλησία που φυλάγεται το λείψανο του αγίου, ο λαός αγρυπνεί και παρακαλεί. Οι ιερείς ψέλνουν την παράκληση του αγίου. Κι η απάντηση έρχεται τάχιστα.Το Μέγα Σάββατο τρία πλοία φορτωμένα με σιτάρι πλέουν προς την Ιταλία. Όταν περνούσαν την Κέρκυρα, οι ναύτες βλέπουν ξαφνικά και των τριών πλοίων την πλώρη να στρέφεται πλάγια και προς τον βοριά, όπου ήταν η νήσος. Ο αέρας αλλάζει κατεύθυνση και τα βοηθά. Ένας γέροντας ρασοφόρος προχωρεί μπροστά, λες και τους δείχνει τον δρόμο. Και μια φωνή δυνατή ακούεται και επαναλαμβάνεται πολλές φορές. «Προς την Κέρκυρα. Πεινούν εκεί οι άνθρωποι. Θα πληρωθείτε. Θα πληρωθείτε. Προς την Κέρκυρα». Σε λίγο, τα καράβια φτάνουν στο λιμάνι. Τα έφερε ο άγιος. Ρίχνουν τις άγκυρες και καλούν τον κόσμο να τρέξει να πάρει αυτά που ποθούσε κι είχε τόση ανάγκη. Να πάρει αυτό που στηρίζει την καρδιά του ανθρώπου. Να πάρουν το σιτάρι για να φτιάξουν το ψωμί. Δεν πέρασε πολλή ώρα και το λιμάνι γέμισε από κόσμο. Τα σακκιά με τον ξανθό θησαυρό σέρνονται στην ακρογιαλιά και διαμοιράζονται. Οι καρδιές πανηγυρίζουν. Τα δάκρυα του πόνου μεταβάλλονται με μιας σε δάκρυα χαράς. Δοξολογίας και χαράς, μα κι ευγνωμοσύνης στον Μεγάλο Πατέρα, τον Πανάγαθο Θεό και τον προστάτη κι ακοίμητο φρουρό άγιο.Η Ενετική Κυβέρνηση με θέσπισμά της ώρισε κάθε Μεγάλο Σάββατο να γίνεται λιτάνευση του ιερού Σκηνώματος του αγίου, για να θυμάται πάντα ο λαός το μεγάλο αυτό θαύμα της σωτηρίας του από την πείνα. Γύρω στα 1629-30 μ.Χ. καινούργια δοκιμασία έπληξε το ευλογημένο νησί της Κέρκυρας. Αρρώστια μεταδοτική και θανατηφόρα, το κτύπησε αυτή τη φορά χωρίς διάκριση και έλεος. Ήταν πανώλης (πανούκλα). Άνδρες και γυναίκες, νέοι και γέροι, πλούσιοι και πτωχοί προσβάλλονται καθημερινά από την επάρατη νόσο και πεθαίνουν τόσο στην πόλη, όσο και στην ύπαιθρο, τα χωριά. Η διοίκηση του νησιού με τα πρώτα κρούσματα σπεύδει να ψηφίσει και να διαθέσει ένα τεράστιο ποσό, για να περιορίσει την εξάπλωση της αρρώστιας. Άδικα όμως αγωνίζεται. Σε λίγο καιρό η ωραία Κέρκυρα πάει να ερημώσει. Τα καταστήματα τόσο στην πόλη, όσο και στα μεγάλα κέντρα έχουν κλείσει. Η αγορά νεκρώθηκε. Οι δρόμοι έχουν αδειάσει. Μονάχα μερικά αλογοσυρόμενα κάρα κινούνται κάπου-κάπου φορτωμένα με πτώματα για να μεταφέρουν το μακάβριο φορτίο τους έξω από την πόλη για ταφή σε ομαδικούς τάφους. Εικόνα τραγική παρουσιάζει ολόκληρο το νησί.Κάποια μέρα στη συμφορά αυτή την κοσμογονική ο πιστός και πονεμένος λαός παρά τις συστάσεις των ιατρών να αποφεύγει τον συνωστισμό, τολμά και σπεύδει να κατακλύσει τον ιερό ναό του αγίου και με συντριβή ψυχής και δάκρυα καυτά να εκζητήσει τη μεσιτεία του.Κι η σωτηρία δεν αργεί. Προσφέρεται γρήγορα και πλούσια. Ο ιστορικός της Κέρκυρας Ανδρέας Μάρμορας που ζούσε Τότε, μας λέγει, πως η τρομερή επιδημία, παρά την έλλειψη σχετικών φαρμάκων, σε λίγο περιορίστηκε στο ελάχιστο και μέχρι την Κυριακή των Βαΐων σταμάτησε τελείως. Όλες τις νύκτες κατά τις οποίες η πόλη δοκιμαζόταν από την αρρώστια, πάνω από το ναό του αγίου φαινόταν κάτι σαν φως μιας υπερκόσμιας κανδήλας. Ήταν το σημάδι πως ο άγιος αγρυπνούσε και φρουρούσε τον λαό του. Έτσι το εξήγησαν οι πιστοί. Το φως το έβλεπαν συνέχεια οι νυχτερινοί σκοποί των φρουρίων. Η τρομερή αυτή επιδημία, η πανώλης, παρουσιάστηκε και δεύτερη φορά στην Κέρκυρα μετά από σαράντα περίπου χρόνια, το 1673 μ.Χ. Και τούτη τη φορά η αρρώστια ξαπλώθηκε γρήγορα σε πόλεις και χωριά. Τα κρούσματα υπήρξαν πάμπολλα. Το δρεπάνι του θανάτου θέριζε κι αυτή τη φορά καθημερινά ένα μεγάλο αριθμό από τους κατοίκους. Στις παρακλήσεις του λαού του ο θαυματουργός άγιος έσπευσε να ανεβάσει και πάλι στον θρόνο της θείας Μεγαλωσύνης, τη συντριβή και τα δάκρυα του πιστού λαού μαζί με τα δικά του και να εκζητήσει και να λάβει τάχιστα το ουράνιο έλεος και τη σωτηρία του. Τα λόγια του Πνεύματος του Θεού «επικάλεσαί με εν ημέρα θλίψεώς σου και εξελούμαί σε και δοξάσεις με» (ψαλμ. μθ’, 15) βρήκαν και στην περίπτωση αυτή πλήρη την εφαρμογή τους. Στις ικεσίες του θείου ιεράρχη και του μετανοημένου λαού η απάντηση δεν άργησε να δοθεί. Τα κρούσματα μέρα με τη μέρα ελαττώθηκαν στο ελάχιστο και τις τελευταίες μέρες του Οκτώβρη σταμάτησαν απότομα. Κι αυτή τη φορά στην κορυφή του καμπαναριού για τρεις νύχτες έβλεπαν οι πιστοί ένα σταθερό φως, και μέσα σ’ αυτό το υπερκόσμιο φως, τον θαυματουργό άγιο να αιωρείται και μ’ ένα Σταυρό στο χέρι να καταδιώκει ένα κατάμαυρο φάντασμα, την αρρώστια, που προσπαθούσε να αποφύγει τον άγιο και να σωθεί. Η ευγνωμοσύνη κι οι ευχαριστίες του πιστού λαού υπήρξαν και πάλι μεγάλες. Με θέσπισμα της Ενετικής διοικήσεως καθιερώθηκε από τότε κάθε πρώτη Κυριακή του Νοεμβρίου να γίνεται πανηγυρική και παλλαϊκή λιτάνευση του ιερού Σκηνώματος, για να θυμάται ο λαός κι ιδιαίτερα η νέα γενεά τον αληθινό και άγρυπνο προστάτη και Σωτήρα της. Το 1715 μ.Χ. ο καπουδάν Χοντζά πασάς, αφού κατέκτησε την Πελοπόννησο κατά διαταγή του σουλτάνου προχωρεί για να καταλάβει και τα Επτάνησα. Και πρώτα – πρώτα βαδίζει προς την Κέρκυρα, που τόσο αυτή, όσο και τα άλλα νησιά βρισκόντουσαν κάτω από την Ενετική κυριαρχία.Ένα πρωί της 24ης Ιουνίου 1716 μ.Χ. η τουρκική στρατιά με επίκεφαλής τον σκληρό στρατηγό της επέδραμε και πολιόρκησε την πόλη κι απ’ την ξηρά κι από τη θάλασσα. Επί πενήντα μέρες το αίμα χυνόταν ποτάμι κι από τις δύο μεριές. Οι υπερασπιστές Έλληνες και Βενετσιάνοι αγωνιζόντουσαν απεγνωσμένα για να σώσουν την πόλη. Τα γυναικόπαιδα, μαζεμένα στον ιερό ναό του αγίου μαζί με τους γέρους κι όσους δεν μπορούσαν να πάρουν όπλα προσεύχονται στα γόνατα και με στεναγμούς λαλητούς εκζητούν του προστάτη αγίου τη μεσιτεία. Σαν πέρασαν οι πενήντα μέρες οι εχθροί αποφάσισαν να συγκεντρώσουν όλες τις δυνάμεις τους και να κτυπήσουν με πιο πολλή μανία την πόλη. Κερκόπορτα ζητούν κι εδώ οι εχθροί για να τελειώσουν μια ώρα γρηγορώτερα το έργο τους. Απ’ την Κερκόπορτα δεν μπήκαν κι οι προγονοί τους και κατέκτησαν τη Βασιλεύουσα; Γι’ αυτό και προβάλλουν δελεαστικές υποσχέσεις, για να πετύχουν κάποια προδοσία.Το επόμενο πρωινό ένας Αγαρηνός με τηλεβόα κάνει προτάσεις στους μαχητές να παραδοθούν, αν θέλουν να σωθούν. Την ίδια ώρα όμως αραδιάζει κι ένα σωρό απειλές στην περίπτωση, που οι υπερασπιστές δεν θα δεχόντουσαν τη γενναιόδωρη πρόταση του. Περνούν οι ώρες. Η αγωνία κι ο φόβος συνέχει τις ψυχές. Οι Αγαρηνοί ετοιμάζονται για το τελειωτικό κτύπημα, όπως λένε. Μα κι οι υπερασπιστές εμψυχωμένοι από τις προσευχές τόσο των ίδιων, όσο και των ιδικών τους μένουν αλύγιστοι κι ακλόνητοι στις θέσεις τους. Η πρώτη επίθεση αποκρούεται με πολλά τα θύματα κι από τις δύο μεριές. Η πόλη της Κέρκυρας περνά τρομερά δύσκολες στιγμές. Η θλίψη, όμως, των στιγμών εκείνων «υπομονήν κατεργάζεται, η δε υπομονή δοκιμήν, η δε δοκιμή ελπίδα, η δε ελπίς ου καταισχύνει» (Ρωμ. ε’, 3-5). Η ελπίδα στον Θεό ουδέποτε στ’ αλήθεια ντροπιάζει ή διαψεύδει αυτόν που την έχει. Κι ο λαός ελπίζει και προσεύχεται. Προσεύχεται και πιστεύει πώς ο ακοίμητος φρουρός και προστάτης άγιος του, δεν θα τον εγκαταλείψει. Στον ιερό ναό οι προσευχές του άμαχου πληθυσμού συνεχίζονται θερμές κι αδιάκοπες. Ξημέρωσε η 10η Αυγούστου. Κάτι ασυνήθιστο για την εποχή παρατηρείται την ήμερα αυτή από το πρωί. Ο ουρανός είναι σκεπασμένος με μαύρα πυκνά σύννεφα. Από στιγμή σε στιγμή ετοιμάζεται να ξεσπάσει τρομερή καταιγίδα. Και να! Πολύ πριν από το μεσημέρι μια βροχή, καταρρακτώδης, βροχή κατακλυσμιαία αρχίζει να πέφτει στη γη. Μοναδική η περίπτωση. Νύχτωσε κι ακόμη έβρεχε. Σαν αποτέλεσμα της κακοκαιρίας αυτής καμιά επιθετική προσπάθεια δεν αναλήφθηκε εκείνη την ήμερα. Η νύχτα περνά ήσυχα. Περί τα ξημερώματα της 11ης Αυγούστου συνέβη κάτι το εκπληκτικό, το αναπάντεχο. Μια Ελληνική περίπολος που έκαμνε αναγνωριστικές επιχειρήσεις, για να εξακριβώσει από που οι εχθροί θα επιτίθεντο, βρήκε τα χαρακώματα των Τούρκων γεμάτα νερό από τη βροχή και πολλούς Τούρκους στρατιώτες πνιγμένους μέσα σ’ αυτά. Νεκρική σιγή βασίλευε παντού. Στό μεταξύ ξημέρωσε για καλά. Οι χρυσές ακτίνες του ήλιου πέφτουν στη γη και χαιρετούν την άγρυπνη πόλη. Οι τηλεβόες σιγούν. Οι εχθροί δεν φαίνονται. Μήπως κοιμούνται; Τι να συμβαίνει άραγε; Μα δεν το είπαμε; Η ελπίδα στον Θεό «ου καταισχύνει». Δεν ντροπιάζει ποτές εκείνο που την έχει. Και να! Όλη τη νύχτα ο θαυματουργός εκείνος υπερασπιστής της νήσου, ο άγιος Σπυρίδωνας της Κύπρου με ουράνια στρατιά συνοδεία κτύπησε άγρια τους Αγαρηνούς, και τους διέλυσε και τους διεσκόρπισε. Αυτά ομολογούσαν οι ίδιοι οι Αγαρηνοί το πρωί που έφευγαν «χωρίς διώκον τος». Σωρεία τα πτώματα στην παραλία. Τα απομεινάρια της τούρκικης στρατιάς μαζεμένα στα λίγα πλοία που απέμειναν, φεύγουνε ντροπιασμένα για την Κωνσταντινούπολη. Αληθινά! «Τον ελπίζοντα επί Κύριον έλεος κυκλώσει». Και «αυτή εστίν η νίκη η νικήσασα τον κόσμον, η πίστις ημών». (Α’ Ίωάν. ε’, 4). Δηλαδή αυτή είναι η δύναμη που νίκησε τον κόσμο, η πίστη μας. Η Κέρκυρα πανηγυρίζει. Ο πιστός λαός, μαζεμένος στην εκκλησία του αγίου, δοξολογεί τον Θεό και ψάλλει με δυνατή φωνή: «Δόξα τω σε δοξάσαντι Χριστώ… δόξα τω ενεργούντι δια σου… Ναι! δόξα στον Παντοδύναμο Χριστό, που σε δόξασε. Δόξα και σε σένα άγιε, που με τη χάρη Του ενεργείς τα τόσα θαύματα σου». Η ανέλπιστη σωτηρία της νήσου από την εκστρατεία των Τούρκων ανάγκασε κι αυτή την αριστοκρατία των Ενετών, να αναγνωρίσει ως ελευθερωτή της Κέρκυρας τον άγιο Σπυρίδωνα. Και ως εκδήλωση ευγνωμοσύνης να προσφέρει στον ναό μια ασημένια πολύφωτη κανδήλα, και να ψηφίσει ώστε το λάδι που θα χρειαζόταν κάθε χρόνο για το άναμμα της κανδήλας αυτής, να προσφέρεται από το Δημόσιο. Με ψήφισμα της πάλι η Ενετική διοίκηση καθιέρωσε την 11 Αυγούστου, σαν ημέρα εορτής του αγίου και λιτανεύσεως του ιερού Σκηνώματός Του. Ο αρχιναύαρχος του Ενετικού στόλου και διοικητής της νήσου Κερκύρας, Ανδρέας Πιζάνης, θέλοντας κατά ένα τρόπο πιο φανερό και πιο θεαματικό να εκδηλώσει την ευγνωμοσύνη του στον άγιο για τη σωτηρία, αποφάσισε να στήσει στον ναό ένα θυσιαστήριο ακόμη. Ένα θυσιαστήριο για να γίνεται επάνω σ’ αυτό το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας κατά το Λατινικό δόγμα. Το θυσιαστήριο, αλτάριο κατά τους Λατίνους, θα κτιζόταν δίπλα στην Αγία Τράπεζα των Ορθοδόξων κι εκεί θα γινόταν από Λατίνο ιερέα η θεία Λειτουργία. Στή σκέψη του αυτή πολύ ενισχύθηκε ο Ενετός διοικητής και από ένα θεολόγο Λατίνο σύμβουλο του, κάποιο Φραγκίσκο Φραγγιπάνη. Ο τελευταίος θεώρησε την ευκαιρία μοναδική για να τοποθετήσει στο ναό του αγίου αλτάριο, δηλαδή αγία Τράπεζα φράγκικη και να τελείται μέσα στον ορθόδοξο ναό του αγίου η θεία Λειτουργία με άζυμα, κατά το δικό τους το δόγμα. Μετά τη γνωμοδότηση, που πήρε από τον σύμβουλο του ο διοικητής Ανδρέας Πιζάνης, κάλεσε τους ιερείς του Ναού και τους ανακοίνωσε τον σκοπό του και ζήτησε κατά κάποιο τρόπο από αυτούς και τη συγκατάθεση τους. Εκείνοι, όπως ήτο φυσικό, αρνήθηκαν κι υπέδειξαν, πως αυτό θα ήταν μια καινοτομία ασύγγνωστη και επιζήμια και γι’ αυτό δεν έπρεπε να γίνει. Στην άρνηση των ιερέων να συγκατατεθούν στην τοποθέτηση του αλταρίου, ο διοικητής τους απείλησε κι αποφάσισε να προχωρήσει στην εκτέλεση του σχεδίου του χωρίς την άδεια τους. Οι ιερείς στην επιμονή του κατέφυγαν με δάκρυα στον άγιο τους και ζήτησαν με θερμή προσευχή, τη βοήθεια και την προστασία του. Ο διοικητής με το δικαιωμα που του έδινε η εξουσία, προσπάθησε ανεμπόδιστα να προχωρήσει στην εκτέλεση της παράνομης επιθυμίας του. Αλλά και ο άγιος, για να προλάβει μια τέτοια απαράδεκτη πράξη, παρουσιάστηκε δύο κατά συνέχεια νύκτες στον ύπνο του με το ένδυμα ορθόδοξου μονάχου και του συνέστησε να παραιτηθεί από την απόφαση του, διαφορετικά θα το μετάνοιωνε πολύ πικρά. Τρομαγμένος ο διοικητής κάλεσε τον σύμβουλο του και του φανέρωσε και τις δύο φορές την απειλή του αγίου. Ο θεολόγος σύμβουλος γέλασε και τις δύο φορές κι υπέδειξε πώς δεν έπρεπε αυτός ένας μορφωμένος άρχοντας να βασισθεί στα όνειρα, που είναι έργο, όπως του είπε, του διαβόλου και που σκοπό έχουν να παρεμποδίσουν και να ματαιώσουν ένα καλό και θεάρεστο έργο.Τα λόγια του συμβούλου διασκέδασαν τον φόβο του διοικητού, ο οποίος μάλιστα την επομένη ήμερα 11 Νοεμβρίου 1718 μ.Χ. ακολουθούμενος από τη συνοδεία του πρωί-πρωί ξεκίνησε για την εκκλησία του αγίου για να προσκυνήσει τάχατες το λείψανο και να ανάψει το καντήλι του. Ουσιαστικά όμως πήγε εκεί για να καταμετρήσει το μέρος που θα κτιζόταν το αλτάριο και να καθορίσει και τις διαστάσεις του, μήκος, πλάτος και ύψος.Εκεί στον ναό για μια ακόμη φορά αγωνίστηκαν οι ιερείς με κάθε τρόπο, να τον αποτρέψουν από του να εκτελέσει το σχέδιο του. Άδικα, όμως. Ο άρχοντας, όχι μόνο δεν μεταπείσθηκε, αλλά και με σκληρό και βάναυσο τρόπο τους απείλησε πώς, αν του ξαναμιλούσαν γι’ αυτό το θέμα, θα τους έστελλε φυλακή στη Βενετία. Έφυγε ο διοικητής με τη συνοδεία του, με την απόφαση την επομένη το πρωί, δηλαδή στις 12 του Νοέμβρη, οι άνθρωποι του να ερχόντουσαν να. αρχίσουν το έργο. Οι ιερείς κι ένας αριθμός πιστών έμειναν εκεί, συνεχίζοντας με δάκρυα τις παρακλήσεις τους μπροστά στην ανοικτή λάρνακα, που περιείχε το σεπτό λείψανο. Πέρασε η μέρα. Νύχτωσε. Κοντά στα μεσάνυχτα, όπως μας διηγείται ο υπέροχος χρονικογράφος Αθανάσιος ο Πάριος, στο βιβλίο του «ΟΥΡΑΝΟΥ ΚΡΙΣΙΣ», βροντές και κεραυνοί συνταράζουν την πόλη. Ο σκοπός, που βρισκόταν στην είσοδο του φρουρίου κοντά στην πυριτιδαποθήκη βλέπει κάποιο μοναχό να προχωρεί μ’ ένα δαυλό αναμμένο στο χέρι και να μπαίνει στο Φρούριο. Πρόφτασε και του φώναξε: «Ποιός είσαι; Πού πάς»; Μια φωνή του απήντησε. «Είμαι ο Σπυρίδων». Την ίδια ώρα τρείς φλόγες βγήκαν από το καμπαναριό της εκκλησίας ενώ ένα χέρι άρπαξε τον σκοπό και τον πέταξε στην άλλη μεριά του κάστρου. Ο σκοπός έπεσε όρθιος χωρίς να πάθει τίποτα. Ταυτόχρονα μια δυνατή, εκκωφαντική έκρηξη ακούστηκε. Και το φρούριο τινάχτηκε στον αέρα με όλα τα γύρω σπίτια. Η καταστροφή υπήρξε τρομερή. Χίλια περίπου πρόσωπα σκοτώθηκαν. Ο διοικητής Ανδρέας Πιζάνης βρέθηκε νεκρός με τον τράχηλο ανάμεσα σε δύο δοκάρια. Και ο θεολόγος σύμβουλος του, νεκρός έξω από το τειχόκαστρο μέσα σε ένα χαντάκι, στο οποίο έτρεχαν τα ακάθαρτα νερά των αποχωρητηρίων της πόλεως. Το ασημένιο πολύφωτο κανδήλι, που έκανε δώρο ο άρχοντας στην εκκλησία του αγίου, κατέπεσε με αποτέλεσμα να καταστραφεί η βάση του. Το κανδήλι κρεμάστηκε πάλι στο ίδιο μέρος, όπου βρέθηκε πεσμένο. Έτσι με αλάλητη φωνή μαρτυρεί ως σήμερα τη συμφορά, που έγινε. Και στη Βενετία, εκεί μακρυά στη Βενετία, την ίδια στιγμή έπεσε κεραυνός στο μέγαρο του Ανδρέα Πιζάνη, τρύπησε τον τοίχο κι έκαψε το πορτραίτο του άρχοντα. Την εικόνα του. Μόνο την εικόνα του. Η τιμωρία παραδειγματική. Και το δίδαγμα από το περιστατικό μοναδικό. Η Ορθοδοξία δεν μπορεί να συγχέεται με τον παπισμό. Η Ορθοδοξία είναι φως, αλήθεια, ζωή. Ο παπισμός σκοτάδι, αίρεση, πλάνη. Την άλλη μέρα, μετά από αυτά που συνέβησαν, ο Λατίνος επίσκοπος διέταξε να σηκώσουν τα υλικά, που μετέφεραν από μπροστά στην εκκλησία και να ματαιώσουν το έργο που σκέφθηκαν να εκτελέσουν. Την ίδια μέρα ο λαός της Κέρκυρας, μαζεμένος στον ιερό ναό του αγίου ψάλλει με αγαλλίαση και χαρά στον ακοίμητο προστάτη της νήσου: «Ως των Ορθοδόξων υπέρμαχον, και των κακοδόξων αντίπαλον, Παμμακάριστε Σπυρίδων, ευφημούμεν oι πιστοί και υμνούμέν σε, και δυσωπούμέν σε, φυλάττειν τον λαόν και την πάλιν σου, πάσης κακοδοξίας και επιδρομής βαρβάρων απρόσβλητον». Στον Ελληνοιταλικό πόλεμο του 1940 μ.Χ., η Κέρκυρα δεχόταν επί ένα έτος τις καθημερινές αεροπορικές επιθέσεις των Ιταλών αεροπόρων, εν τούτοις οι ζημιές υπήρξαν ελάχιστες.Κατά τις επιδρομές αυτές που δεν σταμάτησαν ούτε και τα Χριστούγεννα συνέβαινε κάτι το πολύ περίεργο. Αν και τα Ιταλικά αεροπλάνα πετούσαν συνήθως πολύ χαμηλά, μια και η Κέρκυρα δεν διέθετε αντιαεροπορική άμυνα, εν τούτοις οι βόμβες τους κατά κανόνα δεν έπεφταν μέσα στην πόλη, αλλά μακρυά στη θάλασσα. Λες και κάποιο χέρι τις έσπρωχνε εκεί. Κι όταν κάποτε σ’ ένα βομβαρδισμό μια βόμβα έπεσε στον γυναικωνίτη της εκκλησίας του αγίου, που ας σημειωθεί ήταν γεμάτη από γυναικόπαιδα, η βόμβα δεν εξερράγη. Ο πυροδοτικός της μηχανισμός δεν λειτούργησε. Ο άγιος δεν το επέτρεψε. Ποιος μπορεί σ’ αυτή, μα και σ’ άλλη παρόμοια περίπτωση να σιωπήσει και να μην αναφωνήσει: «Δοξασμένον το Πανάγιον Όνομα σου εις τους αιώνας, γλυκύτατε Ιησού».

Ἀπολυτίκιον  (Κατέβασμα) Ἦχος α’. Τοῦ λίθου σφραγισθέντος. Τῆς Συνόδου τῆς πρώτης ἀνεδείχθης ὑπέρμαχος, καὶ θαυματουργὸς θεοφόρε, Σπυρίδων Πατὴρ ἡμῶν· διὸ νεκρᾷ σὺ ἐν τάφῳ προσφωνεῖς, καὶ ὄφιν εἰς χρυσοῦν μετέβαλες· καὶ ἐν τῷ μέλπειν τὰς ἁγίας σου εὐχάς, Ἀγγέλους ἔσχες συλλειτουργούντάς σοι Ἱερώτατε. Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντι Χριστῷ· δόξα τῷ σὲ στεφανώσαντι· δόξα τῷ ἐνεργούντι διὰ σοῦ, πᾶσιν ἰάματα.

Ὁ Ἃγιος μεγαλομὰρτυς Μηνᾶς

Αἴγυπτος ὄντως, εἰ τέκοι, τίκτει μέγα. Τμηθεὶς ἀληθὲς τοῦτο Μηνᾶς δεικνύει. Μηνᾶς ἑνδεκάτῃ ἔτλη ξίφος γηθόσυνος κῆρ.

Ο Άγιος Μηνάς γεννήθηκε στην Αίγυπτο στα μέσα περίπου του 3ου αιώνα μ.Χ. από γονείς ειδωλολάτρες. Ωστόσο, το ειδωλολατρικό περιβάλλον στο οποίο μεγάλωνε, δεν κατάφερε να σκληρύνει την καρδιά του η οποία, όταν ήλθε η στιγμή, σκίρτησε ακούγοντας την φωνή του «ἐτάζοντος καρδίας καὶ νεφρούς» (Ψαλμοί 7,10) Θεού και έτσι ο, έφηβος ακόμη, Μηνάς έγινε χριστιανός.Μεγαλώνοντας, επέλεξε να σταδιοδρομήσει στον Ρωμαϊκό στρατό, στο ιππικό τάγμα των Ρουταλικών, υπό την διοίκηση του Αργυρίσκου. Η έδρα της μονάδας του ήταν στο Κοτυάειον (σημερινή Κιουτάχεια) της Μικράς Ασίας. Εκεί ο Μηνάς διακρίθηκε και για την φρόνησή του αλλά και για το ανδρείο του φρόνημα και γι’ αυτό έχαιρε εκτιμήσεως στο κύκλο των στρατιωτικών. Δυστυχώς όμως, τρεις αιώνες μετά την έλευση του Χριστού και ο παλαιός κόσμος ακόμη δεν ήθελε να δεχθεί το λυτρωτικό μήνυμα της Αναστάσεως, παραμένοντας αυτάρεσκα, εγωιστικά και αυτοκαταστροφικά προσκολλημένος στη φθορά και το σκοτάδι. Οι αυτοκράτορες της Ρώμης άρχισαν και πάλι «πρὸς κέντρα λακτίζειν» (Πράξεις 26,14). Ο Διοκλητιανός και ο Μαξιμιανός διέταξαν διωγμό εναντίον των λογικών προβάτων του Χριστού, διωγμό ο οποίος κράτησε από το 303 έως το 311 μ.Χ. Έτσι, οι Ρωμαίοι στρατιώτες διατάχθηκαν να συλλαμβάνουν και να τυραννούν τους χριστιανούς προσπαθώντας να τους κάνουν να αλλαξοπιστήσουν. Αυτή ήταν και η πρώτη κρίσιμη στιγμή κατά την οποία ο Μηνάς κλήθηκε να πει «το μεγάλο ναι ή το μεγάλο όχι». Η πίστη του στον Χριστό νίκησε την κοσμική «σύνεση» και λογική. Ο Άγιος δεν άντεξε, πέταξε στη γη την στρατιωτική του ζώνη απεκδυόμενος μ’ αυτόν τον τρόπο την ιδιότητα του στρατιώτη – διώκτη των χριστιανών, και διέφυγε στο παρακείμενο όρος. Εκεί ασκήτευε, προτιμώντας την συντροφιά των θηρίων της φύσης από την συντροφιά των αποθηριωμένων ειδωλολατρών. Εκεί, «ἐν ἐρημίαις πλανώμενος καὶ ὄρεσι καὶ σπηλαίοις καὶ ταὶς ὀπαὶς τῆς γῆς» (Προς Εβραίους 11,38), έζησε επί αρκετό διάστημα με νηστεία, αγρυπνία και προσευχή. Η ασκητική ζωή και η ησυχία εθέρμαναν την καρδιά του ανάβοντας τον θείο έρωτα και τον πόθο του μαρτυρίου. Έτσι, σε ηλικία πενήντα περίπου ετών, μετά από θεία αποκάλυψη ότι είχε φτάσει η ώρα του μαρτυρίου, κατέβηκε στην πόλη, σε μέρα ειδωλολατρικού πανηγυριού και με παρρησία, εν μέσω των μαινομένων ειδωλολατρών, ομολόγησε τον Χριστό ως τον ένα και αληθινό Θεό, μυκτηρίζοντας τα κωφά και αναίσθητα είδωλα. Συνελήφθη και σύρθηκε δερόμενος μπροστά στον Πύρρο, τον διοικητή της πόλεως. Εκεί, μιλώντας με θάρρος, αποκάλυψε το όνομά του, την καταγωγή του, το στρατιωτικό του παρελθόν και, φυσικά, διεκήρυξε με τόλμη και αταλάντευτη επιμονή την πίστη του στον Χριστό. Οδηγήθηκε στη φυλακή και το πρωί της επομένης ημέρας, μετά το πέρας του ειδωλολατρικού πανηγυριού, τον παρουσίασαν και πάλι ενώπιον του ηγεμόνος ο οποίος τον κατηγόρησε ότι εξύβρισε τους θεούς και μάλιστα μπροστά του και ότι λιποτάκτησε από τον στρατό. Ο Άγιος αποδέχθηκε τις κατηγορίες χωρίς δισταγμό. Ο Πύρρος, ευλαβούμενος στην αρχή την ηλικία και την ευκοσμία του, προσπάθησε με λόγια και υποσχέσεις αλλά και με απειλές στη συνέχεια, να τον αποσπάσει από την πίστη του Χριστού. Όταν οι προσπάθειές του προσέκρουσαν στην σταθερή άρνηση του Αγίου, διέταξε να τον υποβάλουν σε ανυπόφορα βασανιστήρια. Οι δήμιοι τον μαστίγωσαν τόσο πολύ ώστε άλλαξαν δύο και τρεις φορές οι μαστιγωτές του. Τον κρέμασαν και τον έγδερναν μέχρι που άρχισαν να φαίνονται τα εσωτερικά όργανα του Αγίου. Έπειτα, σαν να μην έφθαναν αυτά, έτριβαν το καταπληγωμένο του σώμα με τρίχινο ύφασμα και στο τέλος τον έσερναν γυμνό και κατακρεουργημένο πάνω σε μεταλλικά αγκάθια. Όλα τα υπέμενε με γενναιότητα και καρτεροψυχία ο Μάρτυς του Χριστού, εφαρμόζοντας το Ευαγγελικό «καὶ μὴ φοβηθῆτε ἀπὸ τῶν ἀποκτεννόντων τὸ σῶμα, τὴν δὲ ψυχὴν μὴ δυναμένων ἀποκτείναι» (Ματθαίος 10,28). Μάλιστα, την ώρα του μαρτυρίου, κάποιοι παλιοί συστρατιώτες του τον προέτρεπαν να θυσιάσει στα είδωλα λέγοντας ότι ο Θεός του θα τον δικαιολογήσει βλέποντας τα βασανιστήρια στα οποία τον υπέβαλλαν. Ο Άγιος αρνήθηκε αποφασιστικά και τους απάντησε ότι προσφέρει θυσία ακόμη και τον εαυτό του στον Χριστό, ο οποίος τον ενδυναμώνει για να υπομένει τις πληγές. Ο ηγεμόνας, θαυμάζοντας την ευστοχία και την σοφία των απαντήσεων του Μάρτυρα, τον ρώτησε απορημένος πώς είναι δυνατόν ένας τραχύς στρατιώτης σαν αυτόν να μπορεί να απαντά κατ’ αυτόν τον τρόπο. Και ο Άγιος, με τη φώτιση του Θεού, του αποκρίθηκε ότι αυτή την ικανότητα την χαρίζει στους μάρτυρές του ο Χριστός, όπως έχει υποσχεθεί στο Ευαγγέλιο: «ὅταν δὲ προσφέρωσιν ὑμᾶς ἐπὶ τᾶς συναγωγᾶς καὶ τᾶς ἀρχὰς καὶ τᾶς ἐξουσίας, μὴ μεριμνᾶτε πῶς ἢ τί ἀπολογήσησθε ἢ τί εἴπητε. Τὸ γὰρ Ἅγιον Πνεῦμα διδάξει ὑμᾶς ἐν αὐτῇ τὴ ὥρα ἃ δεῖ εἰπειν» (Λουκά ιβ’, 11-12). Τότε, απελπισμένος ο τύραννος, διέταξε να τον αποκεφαλίσουν. Βαδίζοντας προς τον τόπο της εκτέλεσης ο Άγιος πρόλαβε να ζητήσει από κάποιους κρυπτοχριστιανούς να μεταφέρουν το λείψανό του στην Αίγυπτο. Ο αποκεφαλισμός του έγινε την 11η Νοεμβρίου στις αρχές του 4ου αι. μ.Χ. (πιθανότατα το 304 μ.Χ.) και έτσι η ψυχή του πέταξε χαρούμενη προς τον Σωτήρα Χριστό τον οποίο τόσο επόθησε ο Άγιος και για τον οποίο θυσιάσθηκε. Οι δήμιοι άναψαν φωτιά για να κάψουν το σώμα του. Ότι κατάφεραν οι χριστιανοί να περισώσουν από την πυρά το μετέφεραν στην Αίγυπτο και το έθαψαν κοντά στην Μαρεώτιδα λίμνη, νοτιοδυτικά της Αλεξάνδρειας. Στο σημείο εκείνο σταμάτησε, κατά την παράδοση, η καμήλα που μετέφερε τα λείψανα αρνούμενη πεισματικά να προχωρήσει. Έτσι οι χριστιανοί κατάλαβαν ότι ήταν θέλημα Θεού να ενταφιασθούν εκεί τα λείψανα του Αγίου. Η περιοχή του τάφου πολύ σύντομα εξελίχθηκε σε προσκυνηματικό – λατρευτικό κέντρο. Ο Μέγας Κωνσταντίνος, όταν ήταν Πατριάρχης Αλεξανδρείας ο Μέγας Αθανάσιος, ανήγειρε ναό πάνω στον τάφο του Αγίου. Σε λίγα χρόνια δημιουργήθηκε εκεί εκτεταμένο κτιριακό συγκρότημα το οποίο περιελάμβανε δύο ναούς, μοναστήρι, ξενώνες και άλλες εγκαταστάσεις. Θαύματα του Αγίου Μηνά Ένας από τους ασκητές της εποχής μας, ο γέρων Πορφύριος, είχε πει στα πνευματικά του τέκνα ότι μετά την κοίμησή του θα είναι πιο κοντά τους απ’ όσο ήταν εν ζωή, διότι πλέον δεν θα υπάγεται στους βιολογικούς νόμους του ανθρωπίνου σώματος. Έτσι και ο Άγιος Μηνάς, επί χίλια επτακόσια χρόνια τώρα μετά την εκδημία του, δεν έχει πάψει να βρίσκεται κοντά στους πιστούς, βοηθώντας όσους με πίστη και ελπίδα στον Θεό τον επικαλούνται. Από τα πολλά θαύματα του Αγίου που διασώζει η παράδοση θα αναφερθούν στη συνέχεια λίγα και χαρακτηριστικά. α) Ο άπληστος ξενοδόχος Κάποιος χριστιανός από την Κωνσταντινούπολη, οδεύοντας για το πανηγύρι του Αγίου Μηνά και έχοντας μαζί του αρκετά χρήματα, κατέλυσε σε ένα ξενοδοχείο. Ο ξενοδόχος είδε τα ξένα χρήματα και, κυριευμένος από απληστία, σκότωσε τον προσκυνητή, τον διεμέλισε και έβαλε τα κομμάτια του σε μία σπυρίδα (ζεμπίλι). Ενώ σκεφτόταν που να θάψει τα μέλη του θύματός του για να μην αποκαλυφθεί το έγκλημα, καταφθάνει στο ξενοδοχείο ένας έφιππος στρατιώτης, ο Άγιος Μηνάς, και τον ρωτάει επίμονα πού βρίσκεται ο προσκυνητής. Ο ξενοδόχος τον διαβεβαιώνει ότι δεν γνωρίζει τίποτε αλλά ο Άγιος ξεπεζεύει, εισέρχεται στα ενδότερα του ξενώνα, βρίσκει την σπυρίδα, την φέρνει μπροστά του και τον ρωτάει με φοβερό και άγριο βλέμμα να του πει ποιος είναι ο νεκρός. Τότε ο φονιάς έφριξε, πέφτοντας άφωνος και τρέμων στα πόδια του άγνωστου ιππέα. Ο Άγιος συνάρμοσε τα μέλη του θύματος, προσευχήθηκε και ανέστησε το νεκρό προσκυνητή παραγγέλνοντάς του να δοξάζει τον Θεό. Ο αναστημένος, σαν να είχε εγερθεί από τον ύπνο, κατάλαβε όσα έπαθε, εδόξασε τον Θεό και προσκύνησε τον Άγιο. Μόλις ο φονιάς συνήλθε από τον τρόμο του και σηκώθηκε, του πήρε ο Άγιος τα κλεμμένα χρήματα και τα επέστρεψε στον προσκυνητή λέγοντάς του να συνεχίσει τον δρόμο του. Έπειτα, για να ολοκληρώσει την ευεργεσία του Θεού, στράφηκε προς τον ξενοδόχο, τον έδειρε όπως του άξιζε, τον ενουθέτησε, του έδωσε συγχώρηση για το έγκλημά του προσευχόμενος γι’ αυτόν, καβάλησε το άλογό του και έγινε άφαντος. Τότε μόνο κατάλαβε ο ξενοδόχος ότι ο στρατιώτης αυτός ήταν ο Άγιος Μηνάς, γεγονός που θυμίζει την εμπειρία των δύο Αποστόλων κατά την πορεία τους προς Εμμαούς, με την συντροφιά του αναστημένου Χριστού. (Λουκά κδ’,31). β) Η σωτηρία του υπηρέτη Κάποιος πλούσιος χριστιανός έταξε στον Άγιο Μηνά να προσφέρει έναν ασημένιο δίσκο στο ναό του. Παρήγγειλε λοιπόν στον αργυροχόο δύο δίσκους και του ζήτησε στον μεν ένα να γράψει το όνομα του Αγίου στον δε άλλον το όνομα το δικό του. Επειδή όμως ο δίσκος ο προορισμένος για τον Άγιο έγινε λαμπρότερος και ωραιότερος, ο χριστιανός, από απληστία κινούμενος, δίχως να ντραπεί τον κράτησε για τον εαυτό του. Ταξιδεύοντας λοιπόν στη θάλασσα, δείπνησε στο πλοίο χρησιμοποιώντας ασυλλόγιστα και χωρίς ευλάβεια τον δίσκο του Αγίου. Μετά το δείπνο ο υπηρέτης του ανευλαβούς χριστιανού προσπάθησε να πλύνει τον δίσκο στη θάλασσα με αποτέλεσμα να του πέσει στο νερό και να βυθισθεί. Τότε ο νεαρός υπηρέτης φοβήθηκε πολύ, σάστισε και, προσπαθώντας να πιάσει τον δίσκο, έπεσε κι αυτός στη θάλασσα. Όταν ο κύριός του αντελήφθη το συμβάν, συναισθάνθηκε ότι πλήρωνε τα επίχειρα της απληστίας του και τυπτόμενος από την συνείδησή του, παρακαλούσε τον Θεό να βρει έστω το λείψανο του μικρού υπηρέτη του, τάζοντας να δώσει στο ναό του Αγίου Μηνά και τον δεύτερο δίσκο, και τα χρήματα που άξιζε ο χαμένος στη θάλασσα δίσκος. Αφού βγήκε στη στεριά περίμενε με αγωνία στην ακρογιαλιά μήπως και εκβρασθεί το πτώμα του υπηρέτη. Και ενώ παρατηρούσε τη θάλασσα, βλέπει τον μικρό να βγαίνει ζωντανός από το νερό κρατώντας στα χέρια του και τον ασημένιο δίσκο του Αγίου! Ο πλούσιος έφριξε από το θαύμα και έβγαλε φωνή μεγάλη την οποία ακούγοντας οι επιβάτες του πλοίου βγήκαν όλοι έξω και, βλέποντας το συμβάν, ρωτούσαν τον υπηρέτη, που τους διηγήθηκε τα εξής: «Μόλις έπεσα στη θάλασσα, παρουσιάσθηκαν μπροστά μου τρεις άνθρωποι. Ο μεγαλύτερος από αυτούς φορούσε στρατιωτική στολή, ο άλλος ήταν νεαρός και ο τρίτος ήταν Διάκονος. Αυτοί οι τρεις με πήραν μαζί τους από τον βυθό και περπατώντας χθες και σήμερα, με έφεραν μέχρι εδώ». Ο κύριος του παιδιού και οι επιβάτες του πλοίου ακούγοντας το εξαίσιο θαύμα, εδόξαζαν τον Θεό και εθαύμαζαν για τους τρόπους που χρησιμοποιεί προκειμένου οι άνθρωποι «εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθείν» (Προς Τιμόθεο Β’ 3,7). Οι τρεις που έσωσαν τον υπηρέτη ήταν ο Άγιος Μηνάς (ο στρατιωτικός), ο Άγιος Βίκτωρ και ο Αγιος Βικὲντιος.     Οι δύο τελευταίοι Άγιοι εμαρτύρησαν την ίδια ημέρα με τον Άγιο Μηνά. Τον 2ο αι. μ.Χ.. ο Άγιος Βίκτωρ γδάρθηκε ζωντανός από τους ειδωλολάτρες και τον 3ο αι. μ. Χ. ο Άγιος Βικέντιος πέθανε έπειτα από σταύρωση και εξάρθρωση των μελών στην οποία τον υπέβαλαν οι βασανιστές του. γ) Το θαύμα στο Ηράκλειο της Κρήτης που έγινε το 1826 μ.Χ. Ακόμη ένα θαύμα του Αγίου Μηνά έλαβε χώρα το 1826 μ.Χ. στο Ηράκλειο της Κρήτης, πόλη στην οποία ιδιαιτέρως τιμάται ο Άγιος. Το 1821 μ.Χ., μετά την έκρηξη της μεγάλης Ελληνικής Επανάστασης εναντίον των Τούρκων, οι κατακτητές προχώρησαν σε σφαγές χιλιάδων αμάχων σε πολλές περιοχές. Από τους πρώτους που πλήρωσαν με το αίμα τους την επανάσταση ήταν και οι κάτοικοι της Κρήτης. Μεταξύ των χιλιάδων θυμάτων ήταν ο Μητροπολίτης Κρήτης, οι Επίσκοποι Χανίων, Κνωσού, Χεροννήσου, Λάμπης, Σητείας κ.α. οι οποίοι εσφάγησαν, την 24η Ιουνίου 1821 μ.Χ., στον περίβολο του Μητροπολιτικού Ναού του Ηρακλείου. Μάλιστα ο ιερουργών ιερέας εσφάγη πάνω στην Αγία Τράπεζα! Πέντε χρόνια αργότερα, το 1826 μ.Χ., οι Τούρκοι του Ηρακλείου σχεδίαζαν να προβούν σε σφαγή των Χριστιανών, και πάλι στον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Μηνά, στις 18 Απριλίου, ημέρα του Πάσχα, την ώρα της Αναστάσιμης Θείας Λειτουργίας για να πιάσουν τους Χριστιανούς απροετοίμαστους. Για αντιπερισπασμό έβαλαν φωτιά σε διάφορα απομακρυσμένα σημεία της πόλης, ενώ οπλισμένα στίφη είχαν συγκεντρωθεί έξω από το ναό, περιμένοντας την ώρα της αναγνώσεως του Ευαγγελίου για να εισβάλουν και να αρχίσουν την σφαγή. Μόλις όμως άρχισε η ανάγνωση εμφανίσθηκε ένας ασπρομάλλης ηλικιωμένος ιππέας που έτρεχε γύρω από το ναό κραδαίνοντας το ξίφος του και κυνηγώντας τους επίδοξους σφαγείς οι οποίοι τράπηκαν πανικόβλητοι σε φυγή. Έτσι σώθηκαν οι πολύπαθοι Χριστιανοί του Ηρακλείου από τον φοβερό κίνδυνο. Οι Τούρκοι νόμισαν ότι ο καβαλάρης ήταν μουσουλμάνος πρόκριτος απεσταλμένος από τον Διοικητή της πόλης για να ματαιώσει την σφαγή. Όταν διαμαρτυρήθηκαν στον Διοικητή, αυτός τους διαβεβαίωσε ότι δεν γνώριζε τίποτε και μάλιστα διαπιστώθηκε ότι ο συγκεκριμένος πρόκριτος δεν είχε βγει καθόλου από το σπίτι του. Κατάλαβαν τότε οι Τούρκοι ότι επρόκειτο για θαύμα του Αγίου Μηνά, κοινοποίησαν το γεγονός στους Έλληνες και από τότε οι Mουσουλμάνοι ηυλαβούντο πολύ τον Άγιο, προσφέροντας μάλιστα και δώρα στο ναό του. Το θαύμα αυτό του Αγίου Μηνά καθιερώθηκε να τιμάται στο Ηράκλειο την Τρίτη της Διακαινησίμου, οπότε και εκτίθεται σε προσκύνηση, κατά τον εσπερινό, λείψανο του Αγίου. δ) Το θαύμα στον πατήρ Γεώργιο «Μεταξύ των αδικημένων Πατέρων της Εκκλησίας μας είναι και ο Οσιώτατος πατήρ Γεώργιος, ο Χατζη-Γεώργης, ο οποίος είναι ένας σύγχρονος Άγιος της εποχής μας, αλλά, μπορούμε να πούμε, και μεγάλος Άγιος, ανάλογα με την εποχή μας.», γράφει ο Γέρων Παϊσιος ο Αγιορείτης. Ο Γέρων Χατζη-Γεώργης (1809 – 1886 μ.Χ.), «ο μέγας και περιβόητος ασκητής», ασκήτευσε στο Άγιον Όρος επί μακρό χρονικό διάστημα. Επί αρκετά χρόνια έμενε στην Κερασιά, στο μεγάλο Κελί του Αγίου Δημητρίου και Αγίου Μηνά, ως υποτακτικός του Παπα-Νεόφυτου στην αρχή και ως Γέρων της Συνοδείας από το 1848 μ.Χ. και έπειτα. «Κάποτε, ενώ ο Γέροντας ησχολείτο με το εργόχειρο, κατά λάθος κατάπιε μεγάλη βελόνα και προσευχήθηκε προς τον μεγαλομάρτυρα Μηνά. Στάθηκε τότε ο άγιος ενώπιόν του, έβαλε το χέρι στον λαιμό του και έβγαλε την βελόνα». ε) Το θαύμα στο Ελ Αλαμέιν το 1942 μ.Χ. Το 1942 μ.Χ., κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι υπό τον Ρόμμελ δυνάμεις του Άξονα στην Αφρική είχαν καταφέρει να προελάσουν τόσο ώστε να είναι ορατός ο κίνδυνος να φθάσουν στην Διώρυγα του Σουέζ. Στην περιοχή του Ελ Αλαμέιν (αραβική παραφθορά του ονόματος του Αγίου Μηνά), όπου βρισκόταν τα ερείπια ναού του Αγίου Μηνά και ίσως και ο τάφος του, οι αντίπαλες δυνάμεις προετοιμάζονταν για την αποφασιστική σύγκρουση η οποία θα έκρινε το αν οι Σύμμαχοι θα κατάφερναν να παραμείνουν στην Αφρική. Μεταξύ των συμμαχικών στρατευμάτων βρισκόταν και ελληνική στρατιωτική δύναμη, η οποία πήρε μέρος στη μάχη. Ένα από τα βράδια εκείνα, πολλοί στρατιώτες είδαν τον Άγιο Μηνά να βγαίνει από τα ερείπια του ναού του οδηγώντας ένα καραβάνι με καμήλες, όπως απεικονίζεται σε μία από τις παλαιές αγιογραφίες του ναού του, και να μπαίνει μέσα στο στρατόπεδο των εχθρικών δυνάμεων. Η εμφάνιση αυτή κατατρόμαξε τους Γερμανούς και υπονόμευσε καίρια το ηθικό τους, πράγμα που συνέβαλε καθοριστικά στη νίκη των συμμαχικών δυνάμεων. Σε ανταπόδοση της ευεργεσίας αυτής του Αγίου παραχωρήθηκε στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας ο τόπος εκείνος και ξανακτίσθηκε ο ναός καθώς και μοναστήρι του Αγίου Μηνά.

Τό Σχολεῖο – Ἐφιάλτης καί ἡ Ἐπανάσταση τοῦ Χαμόγελου (του ΔημήτρηΤσιριγώτη)

Βρισκόμαστε στό Ἔτος 2024.

O Γιῶργος τινάχθηκε ἀπό τόν ἦχο τοῦ ξυπνητηριοῦ .Ἔκανε ὅσο πιό γρήγορα μποροῦσε γιά νά ἑτοιμαστεῖ. Πῆρε παραμάσχαλα τή θήκη μέ τό tablet καί ἔφυγε γρήγορα γιά τό σχολεῖο του. Μετά ἀπό 5 λεπτά ἤτανε μπροστά στήν ἐξώπορτα

.Ἀκούμπησε τόν ἀντίχειρα τοῦ πάνω στήν συσκευή ἀναγνώρισης δαχτυλικῶν ἀποτυπωμάτων καί ἡ ἐξώπορτα ἄνοιξε .

Εὔκολο καί γρήγορο σκέφτηκε. Εἶχε ἀκούσει ὅτι παλαιότερα στά σχολεῖα ὑπῆρχαν σχολικοί φύλακες πού ἐλέγχανε ποιός ἔμπαινε καί ποιός ἔβγαινε. «Τί σπατάλη ἀνθρώπινου δυναμικοῦ» ἀναρωτήθηκε .

Μετά ἀπό 10 λεπτά ὁ Γιῶργος βρίσκεται στήν αἴθουσά του καί κάθεται στή θέση τοῦ ,ὅπως καί οἱ συμμαθητές του .Τό τμῆμα τοῦ ἀπαριθμεῖ 50 μαθητές πού κάθονται ὁ καθένας μόνος του .Πάνω στό μικρό ἀτομικό θρανίο ὑπάρχει μόνο ἕνα tablet καί τίποτα ἄλλο. Ἀπέναντι ἀπό τά παιδιά πάνω στόν τοῖχο ὑπάρχει μία τεράστια ὀθόνη .

Ἡ ὀθόνη ἀνοίγει καί ἐμφανίζεται ὁ Διευθυντής ὁ ὁποῖος , ὅπως κάθε πρωί, ἀφοῦ ἐκφράζει τίς εὐχαριστίες του στούς Εὐεργέτες καί Χορηγούς του σχολείου, καλημερίζει τά παιδιά καί τούς ἀνακοινώνει , τίς ὑποχρεώσεις ,τό πρόγραμμα καί τό Βασικό Ὅριο :
Δέν ἐπιτρέπεται ἡ ἄμεση ἐπικοινωνία μεταξύ τῶν μαθητῶν καί ἡ χρήση τῶν Ἀπαγορευμένων Λέξεων.

Ὁ Γιῶργος ξέρει ὅτι τόν περιμένει μία κοπιαστική μέρα ἀλλά αἰσθάνεται τυχερός γιατί ἀνήκει στούς Ἄριστους ,στούς ἐκλεκτούς .Ξέρει πολύ καλά ὅτι τά περισσότερα ἀπό τά παιδιά στήν ἡλικία του, πού δέν ἔχουν ἐπιλεγεῖ ὅπως ἐκεῖνος, ἀκολουθοῦν τήν κατάρτιση τῆς Μαθητείας. Σηκώνονται χαράματα καί πᾶνε σέ ἐργοστάσια ὅπου κάνουν πρακτική γιά νά μάθουν τή δουλειά πού θά κάνουν μετά γιά ὅλη τους τή ζωή .Οἱ Μαθητεύοντες κατά τή διάρκεια τῆς πρακτικῆς τους οὐσιαστικά βγάζουν ὅλη τη δουλειά τῶν ἐργοστασίων ,χωρίς νά πληρώνονται .Ἐκεῖ βέβαια δέν ὑπάρχει Διευθυντής ,ὑπάρχει ὁ Ἐργοδότης .

Τό μάθημα στή τάξη τοῦ Γιώργου ὅπως κάθε μέρα ἀρχίζει μέ τό Σβήσιμο Ἄχρηστων Λέξεων, λέξεων πού σύμφωνα μέ τούς Εἰδικούς ἔχουν χάσει ἀπό καιρό τά νοήματά τους καί ἐπειδή περισσότερο προκαλοῦν σύγχυση παρά ἐκφράζουν ἀλήθειες πρέπει νά ἀποτελέσουν παρελθόν.
Κάθε φορά πού κάποιος χρησιμοποιοῦσε μία ἀπό τίς Σβησμένες Λέξεις εἶχε ποινή ἕναν ὀξύτατο πόνο ἀπό ἠλεκτρικό σῆμα στό κεφάλι πού κράταγε περίπου 10 δευτερόλεπτα .
Λέξεις ὅπως ἐλευθερία ,ἰσότητα ,δικαιώματα ,δημοκρατία, παιδεία ἀνῆκαν σέ αὐτές τίς ἀπαγορευμένες λέξεις .
Εἶχε ὑπολογιστεῖ ὅτι μέχρι νά τελειώσει κάποιος τή βασική του ἐκπαίδευση θά εἶχε σβήσει περίπου 3000 λέξεις .
Οἱ Εἰδικοί ἰσχυρίζονταν ὅτι αὐτό γινότανε γιά νά γίνει πιό οὐσιαστική ἡ ζωή καί νά ξεχωρίσουν οἱ Νέες Ἀξίες μετά τή περίοδο τῆς Μεγάλης Κρίσης (2009-2016) ὅπου οἱ λέξεις καί οἱ ἔννοιες ἐκφυλίστηκαν καί ἔπαψαν νά ἔχουν ἀξία .
‘Έπρεπε νά γίνει μία νέα ἀξιολόγηση καί τιμαριθμοποίηση τῶν πάντων ἀπό τήν ἀρχή.
Ἡ ὅλη διαδικασία ὀνομάστηκε ἀπό τό Κράτος, Ἐκκαθάριση καί εἶχε ὡς σύνθημα «ἀπαλλαγῆ ἀπό τά σκουπίδια». Ἔτσι ἔγινε ἀξιολόγηση τῶν λέξεων , τῶν δομῶν τῆς κοινωνίας ἀλλά καί τῶν ἀνθρώπων . Τό μήνυμα τῆς ἐποχῆς ἦταν ὅτι «ὁ καθένας θά παίρνει αὐτό πού τοῦ ἀξίζει».

Ὅσον ἀφορᾶ τήν ἐκπαίδευση εἶχε ἀποφασιστεῖ ὅτι δέν ὑπῆρχε ἡ ἀνάγκη γιά τήν ζωντανή παρουσία τοῦ ἐκπαιδευτικοῦ στή τάξη ὅποτε τά μαθήματα διδάσκονταν ἀπό ὁλογράμματα (τρισδιάστατους εἰκονικούς ἐκπαιδευτικούς )
.Τά μαθήματα ἦταν μόνο δυό ,ἡ Ἠθική ὅπου συμβούλευε τούς μαθητές στά πλαίσια τῶν Νέων Ἀξιῶν καί ἡ Γνωστική πού τούς δίδασκε γνώση πού εἶχε ἐπεξεργαστεῖ καί ψηφιοποιηθεῖ (ἕνα εἶδος δηλαδή ἀντιγραφῆς καί ἐπικόλλησης στό μυαλό τούς ὅπου εἶχε τοποθετηθεῖ ,ἀπό τή στιγμή τῆς γέννησης , ἕνα εἰδικό μικροτσίπ).
Καθημερινά οἱ μαθητές ,στό τέλος τῶν μαθημάτων, ἔδιναν ἐξετάσεις γιά νά διαπιστωθεῖ ἡ ἀφομοίωση τῆς ὕλης ἤ γιά τό ἄν ἔπρεπε νά ἐπαναληφθεῖ ἡ διαδικασία .

Ἐδῶ καί μερικές μέρες ὁ Γιῶργος ἔχει ἀναστατωθεῖ καί δέν μπορεῖ νά συγκεντρωθεῖ στά μαθήματά του.
Ὅλα ξεκίνησαν τή μέρα πού ,ἐν ὤρᾳ μαθήματος, ἀφαιρέθηκε γιά μία μόνο στιγμή καί γύρισε πλάγια τό κεφάλι τοῦ , ἀντικρίζοντας ἕνα κορίτσι τῆς τάξης τοῦ ,τή Χαρά, πού τοῦ χάρισε τό πιό ὄμορφο πράγμα πού εἶχε δεῖ ποτέ ,ἕνα τεράστιο χαμόγελο.
Ὁ Γιῶργος ,σχεδόν ἀνταπέδωσε τό χαμόγελο ἀλλά ἀμέσως μαζεύτηκε καί τό μάτι τοῦ καρφώθηκε στή κάμερα παρακολούθησης πού ὑπῆρχε στό ταβάνι .Εὐτυχῶς ἡ κάμερα ἦταν στραμμένη ἀλλοῦ ἐκείνη τή στιγμή.

Ἀπό ἐκείνη τή μέρα ὁ Γιῶργος δέν μπορεῖ νά ἡσυχάσει καί νά συγκεντρωθεῖ στήν ἐκπαίδευσή του .
Τό χαμόγελο τῆς Χαρᾶς σάν νά τοῦ ἄνοιξε ἕνα καινούργιο κόσμο πού δέν ἤξερε κάν ὅτι ὑπῆρχε. Ὅλα τά ὑπόλοιπά του φαίνονταν τόσο ἀνούσια καί βαρετά. Ἕνα βράδυ ἀπό τό σπίτι τοῦ ,μπῆκε στό διαδίκτυο καί προσπάθησε νά συγκεντρώσει πληροφορίες γιά νά καταλάβει τί τοῦ συμβαίνει πραγματικά .
Μετά ἀπό ἀρκετή ὥρα περιήγησης διαπίστωσε ὅτι ἔχει ὅλα τά συμπτώματα τοῦ Ἔρωτα. Ὁ Ἔρωτας σύμφωνα μέ τούς Εἰδικούς ἦταν ἕνας πολύ ἐπικίνδυνος ἰός πού μποροῦσε νά ἐπιφέρει ἀκόμα καί τόν θάνατο .
Φυσικά ὅπως τό περίμενε ὁ Ἔρωτας ἀνῆκε στίς Σβησμένες καί Ἀπαγορευμένες λέξεις .Ὅμως ὁ Γιῶργος ἤξερε πολύ καλά τί εἶχε νιώσει ἐκεῖνα τά ἐλάχιστα δευτερόλεπτα πού ἦρθαν νά τοῦ ἀλλάξουν τόν τρόπο πού ἔβλεπε τόν κόσμο.
Δέν ἦταν πιά ὁ ἴδιος .
Τό πιό περίεργο πράγμα πού ἔνιωθε ἦταν ὅτι πλέον δέν φοβότανε .

Μετά ἀπό αὐτό ἄρχισε νά ἀμφισβητεῖ τή Νέα Ἐποχή καί ὅτι αὐτή ἀντιπροσώπευε ,ὅπως τίς Νέες Ἀξίες καί τήν Ἐκκαθάριση .
Τίποτα ἀπό ὅλα αὐτά δέν εἶχε νόημα γι’ αὐτόν ,τό μόνο πού ἤθελε ἦταν νά ξανανιώσει ὅπως ἐκείνη τή μοιραία στιγμή πού τοῦ χαμογέλασε ἡ Χαρά.
Ὅμως γιά κάποιον περίεργο λόγο ,πού δέν μπόρεσε ποτέ νά καταλάβει, ἡ Χαρά ἄλλαξε σχολεῖο καί ἀπό τότε δέν τήν ξαναεῖδε .
Ἡ ἀπόδοση τοῦ Γιώργου ἔπεσε κατακόρυφα παρά τίς διάφορες παρεμβάσεις τῶν Εἰδικῶν πού τόν ἐπέβλεπαν .

Μία μέρα ὁ Γιῶργος ἔκατσε στό θρανίο του μέ πολύ κέφι γιά πρώτη φορᾶ μετά ἀπό πολύ καιρό. Κάποια στιγμή ζήτησε τό λόγο ἀπό τόν ψηφιακό καθηγητή του καί ἐκεῖνος βλέποντας τόν σέ τόσο καλή κατάσταση ,τοῦ τόν ἔδωσε.
Ὁ Γιῶργος σηκώθηκε ἀπό τή θέση του καί μέ πολλή ἀποφασιστική καί καθαρή φωνή ρώτησε
«τί εἶναι ὁ Ἔρωτας;».
Ἀμέσως ἔνιωσε ἕναν πολύ ἰσχυρό πόνο στό κεφάλι του ἀπό τήν ἠλεκτρική ἐκκένωση, σάν νά τοῦ τρυπάγανε τά μηνίγγια μέ καρφιά.
Μετά ἀπό 10 δευτερόλεπτα ὁ Γιῶργος ξαναρώτησε
«τί εἶναι ἡ Ἀγάπη;».
Αὐτή τή φορά ὁ πόνος ἦταν ὀξύτερος καί τόν ἀνάγκασε νά πέσει στή καρέκλα του .Ὁ Γιῶργος ὅμως εἶχε πάρει τήν ἀπόφασή του .
Ξανασηκώθηκε καί ἔκανε πάλι τήν ἐρώτηση.
Τήν ὥρα πού ἡ ζωή ἔφευγε ἀπό μέσα τοῦ ,ἔνιωσε ὅπως τότε πού τοῦ εἶχε χαρίσει ἐκεῖνο τό χαμόγελο ἡ Χαρά
.Δέν πίστευε στά μάτια του μέ αὐτό πού ἔβλεπε: ὅλοι οἱ συμμαθητές τοῦ ἦταν ὄρθιοι καί τοῦ χαμογελοῦσαν πλατιά καί ἄφοβα.
Ὁ Γιῶργος ἤξερε ὅτι δέν θά ἄντεχε ἄλλο ἕνα ἠλεκτρικό σῆμα .
Μετά βίας μπόρεσε νά σηκωθεῖ , τέντωσε τό κορμί του καί φώναξε
«Τί εἶναι ἡ Ἐλευθερία ;»
.Τό σῶμα τοῦ διπλώθηκε στά δυό , σάν νά ἔκανε ὑπόκλιση .Αὐλαία…

………………..

Βρισκόμαστε δέκα χρόνια μετά. Ἔτος 2034, δυό μόλις χρόνια μετά τήν Ἐπανάσταση Τοῦ Χαμόγελου .
Ἡ Ἐλευθερία φτάνει στό σχολεῖο τῆς ὅπου τήν ὑποδέχεται μέ ἕνα τεράστιο χαμόγελο ὁ Κύρ Σπύρος , ὁ σχολικός φύλακας.
Οἱ φωνές τῶν παιδιῶν πού ἔρχονται ἀπό τό προαύλιο εἶναι ἐκκωφαντικές ἀλλά χαρούμενες .
Μετά ἀπό 10 λεπτά ἡ Ἐλευθερία βρίσκεται στήν αἴθουσά της καί κάθεται στή θέση τῆς ,ὅπως καί οἱ 15 ἀκόμα συμμαθητές της.
Ὁ καθηγητής τῆς λογοτεχνίας μπαίνει στήν αἴθουσα καί καλημερίζει τά παιδιά μέ ἕνα χαμόγελο πού ἀμέσως τούς ζεσταίνει τίς καρδιές.
«Τό μυαλό εἶναι φωτιά πού πρέπει νά ἀνάψεις, κι ὄχι δοχεῖο(μικροτσίπ) πού πρέπει νά γεμίσεις »
λέει ὁ καθηγητής καί ἡ περιπέτεια τῆς ἡμέρας ξεκινάει .

Δημήτρης Τσιριγώτης .Φυσικός

(DIMOSIOSXOLEIO.COM)

Θλιβερό, αλλά…δυστυχώς σε πολλά αληθινό….

Τῶν Ἁγίων ἐνδόξων Τριῶν ἱεραρχῶν, Βασιλείου τοῦ Μεγάλου,Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου καὶ Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου

Τρεῖς Ἱεράρχες καὶ παιδεία: ἔξοδος στὴ Ζωὴ

Δημοσιογράφος (Δ): Τὴν εὐχή σας, ἅγιοί του Θεοῦ. Σκέφθηκα νὰ ζητήσω τὴ γνώμη σας στὰ φλέγοντα θέματα τῆς παιδείας καὶ τῆς ἀγωγῆς, στὰ ὁποῖα εἶσθε εἰδικοί.

Βασίλειος (Β): Χαιρόμαστε ποὺ ἐνδιαφέρεσθε γιὰ τὴν παιδεία. Ἡ πραγματικὴ παιδεία εἶναι ἀγωγὴ ὠφέλιμη γιὰ τὴν ψυχή, ποὺ τὴν καθαρίζει ἀπὸ ἐλαττώματα, πολλὲς φορὲς μὲ κόπο καὶ πόνο.

Γρηγόριος(Γ): Νομίζω ὅτι ὅλοι οἱ φρόνιμοι ἄνθρωποι ὁμολογοῦν πὼς ἡ παιδεία εἶναι τὸ πρῶτο ἀγαθὸ ποὺ διαθέτουμε. Ὄχι μόνο ἡ Χριστιανική, ποὺ εἶναι καὶ ἡ εὐγενέστερη καὶ ποὺ περιφρονεῖ κάθε κομψότητα καὶ κάθε φιλοδοξία τῶν λόγων γιὰ νὰ κρατήσει μόνο τὴ σωτηρία καὶ τὸ κάλλος τῶν νοητῶν πραγμάτων, ἀλλὰ καὶ ἡ ἐξωτερικὴ μόρφωση τὴν ὁποία κάποιοι Χριστιανοὶ ἀπὸ κακὴ ἐκτίμηση ἀπορρίπτουν διότι τάχα εἶναι ὕπουλη καὶ ἀπατηλὴ καὶ ἀπομακρύνει ἀπὸ τὸν Θεό.

Ἰωάννης (Ἰ): Ἀπὸ τὴν τέχνη αὐτὴ δὲν ὑπάρχει μεγαλύτερη. Τίποτε δὲν συγκρίνεται μὲ τὸ νὰ διαπαιδαγωγήσεις τὴν ψυχὴ καὶ νὰ διαπλάσεις τὴ διάνοια ἑνὸς νέου. Χρειάζεται περισσότερη προσοχὴ καὶ ἀκρίβεια καὶ ἀπὸ ἐκείνη ποὺ ἔχουν οἱ ζωγράφοι καὶ οἱ γλύπτες.

Δ: Γιατί εἶναι τόσο μεγάλη ἡ σημασία τῆς παιδείας;

Β: Ἡ δύναμη τῆς παιδείας βασίζεται στὸ γεγονὸς ὅτι ἀσκεῖται πάνω σὲ ψυχὴ εὔπλαστη ἀκόμη, ὅπως τὸ κερί. Ἔτσι, ὅταν θὰ ἔλθει ἡ ἀνάπτυξη τοῦ λογικοῦ, ἡ δύναμη τῆς συνήθειας θὰ συμμαχήσει μαζί του πρὸς τὴν σωστὴ κατεύθυνση. Τὰ μαθήματα ἀρετῆς ποὺ θὰ ἐντυπωθοῦν στὸ παιδὶ ἀπὸ τὴν παιδικὴ ἡλικία εἶναι ἀνεξάλειπτα.

Ι: Μεγάλος θησαυρὸς εἶναι τὰ παιδιά μας καὶ χρειάζονται πολλὴ ἐπιμέλεια. Ὅταν πρόκειται νὰ μάθουν μία τέχνη ψάχνουμε νὰ βροῦμε τὸν πλέον κατάλληλο νὰ τοὺς τὴ διδάξει. Γὶ΄ αὐτοὺς ποὺ θὰ διαμορφώσουν τὴν ψυχή τους, ὅμως, δὲ νοιαζόμαστε ἀνάλογα.

Δ: Πέστε μᾶς κάτι γιὰ τὶς δικές σας σπουδές.

Γ: Ὁ Βασίλειος κι ἐγὼ συνδεθήκαμε μὲ στενὴ καὶ ἱερὴ φιλία στὴν Ἀθήνα ὅπου ἐπήγαμε νὰ σπουδάσουμε. Δὲν γνωρίζαμε δρόμους ἄλλους ἀπὸ αὐτοὺς ποὺ ὁδηγοῦσαν στὸ ναὸ καὶ στὴ σχολή μας. Μάλιστα, μπορῶ νὰ πῶ ὅτι ἐκεῖ καὶ τὸν Θεὸ πλησιάσαμε περισσότερο, βλέποντας τὰ ἀντίθετα παραδείγματα.

Δ: Μερικὲς φορὲς παρατηροῦμε νὰ μὴν ἐπιτυγχάνονται οἱ στόχοι τῆς παιδείας. Τί φταίει ποῦ δὲν γίνεται ἀποτελεσματική;

Ι: Τὸ σκοπὸ τῆς ἐκπαιδεύσεως τὸν καταστρέφουν συνήθως τὰ ἑξῆς αἴτια: οἱ περιορισμένες δυνατότητες τοῦ παιδιοῦ, ἡ ἀμάθεια καὶ ἡ ὀκνηρία τῶν δασκάλων, οἱ πολλὲς ἀπασχολήσεις τοῦ πατέρα, ἡ ἔλλειψη δαπανῶν γιὰ τὴν παιδεία καὶ μισθῶν γιὰ τοὺς δασκάλους, καθὼς καὶ ἡ κακία καὶ ὁ φθόνος τῶν συμμαθητῶν.

Δ: Μὲ ποιὸ τρόπο παίζει ρόλο καὶ ὁ ἐκπαιδευτικός;

Ι: Μὲ τὴν προσωπικότητά του. Ἂς εἶναι κοινὸ σχολεῖο σὲ ὅλους καὶ ὑπόδειγμα ἀρετῆς ἡ λαμπρότητα τοῦ βίου σου, ἡ ὁποία πρέπει νὰ βρίσκεται μπροστὰ σὲ ὅλους σὰν ἀρχέτυπη εἰκόνα, ἔχοντας ὅλα τὰ καλὰ μέσα της καὶ δίνοντας μὲ μεγάλη εὐκολία τὰ παραδείγματα σ΄ ἐκείνους ποὺ θέλουν νὰ ἀποτυπώσουν μέσα τοὺς κάποιο ἀπὸ τὰ καλὰ ποὺ ἔχει. Οἱ μαθητὲς τότε πρὸ πάντων ἀγαποῦν καὶ μιμοῦνται τὸ καλό, ὅταν ἔχουν τέτοια παραδείγματα ἀπὸ τοὺς δασκάλους τους… Ἐκεῖνος ποὺ ἐφαρμόζει πρῶτος ἐκεῖνα ποὺ συμβουλεύει στοὺς ἄλλους, μὲ τὴν ἔμπρακτη τήρηση τῆς συμβουλῆς πείθει περισσότερο ἀπ’ ὅλα τὸν ἀκροατή.

Β: Οἱ νέοι δὲν πρέπει νὰ παραδώσουν διὰ μίας τὰ πηδάλια τῆς διάνοιάς τους στοὺς δασκάλους καὶ στοὺς λογίους καὶ νὰ τοὺς ἀκολουθοῦν ὅπου αὐτοὶ τοὺς ὁδηγοῦν, ἀλλὰ νὰ γνωρίζουν τί νὰ δέχονται ἀπὸ αὐτοὺς καὶ τί νὰ παραβλέπουν.

Ι: Ὁ καλὸς δάσκαλος εἶναι ἀπαλλαγμένος ἀπὸ φθόνο καὶ ἔπαρση. Θέλει οἱ ἀρετὲς νὰ γίνουν κοινὸ κτῆμα τῶν μαθητῶν του, θέλει μόνο νὰ τοὺς ἐξισώσει σὲ ὅλα μὲ τὸν ἑαυτό του. Γιατί αὐτὸ κυρίως εἶναι τὸ γνώρισμα τοῦ πραγματικοῦ δασκάλου, τὸ νὰ συμπάσχει στὶς συμφορὲς τῶν μαθητῶν του, τὸ νὰ θρηνεῖ καὶ νὰ πενθεῖ γιὰ τὰ τραύματα αὐτῶν ποὺ ἔχει στὴν εὐθύνη του.

Δ: Πῶς πρέπει νὰ γίνεται τὸ μάθημα ὥστε νὰ ἐκπληρώνεται τὸ μορφωτικὸ ἰδεῶδες;

Β:Τὰ μαθήματα πρέπει νὰ γίνονται μὲ εὐχάριστο τρόπο καὶ νὰ προσφέρονται βραβεῖα στοὺς μαθητές, ὥστε νὰ ἐκπληρώνουν τὸν σκοπὸ τοὺς ἄνετα καὶ χωρὶς πίεση καὶ λύπη. Μάθημα ποὺ ἔγινε μὲ βία δὲν εἶναι δυνατὸ νὰ παραμείνει· ὅσα ὅμως εἰσέρχονται μέσα μας μὲ εὐχαρίστηση καὶ χάρη, κάπως μονιμότερα ἐγκαθίστανται στὴν ψυχή μας.

Ι: Δὲν ἀρκεῖ μόνο ἡ ἀνάγνωση ἂν δὲν προστεθεῖ καὶ ἡ κατανόηση. Διότι, ὅπως ἀκριβῶς ἂν κάποιος τρέφεται ἀλλὰ δὲν χωνεύει τὴν τροφὴ δὲν θὰ ζήσει ποτέ, ἔτσι καὶ ἂν κάποιος διαβάζει ἀλλὰ δὲν καταλαβαίνει τίποτε, δὲν θὰ βρεῖ τὴν ἀλήθεια.

Δ: Συμμερίζεσθε καὶ σεῖς τὴν ἄποψη ὅτι δὲν πρέπει νὰ ὑπερφορτώνεται τὸ παιδὶ μὲ γνώσεις;

Β: Φυσικά. Ὅταν ἡ διάνοια ἀδυνατεῖ νὰ τὰ συλλάβει ὅλα μαζί, παθαίνει τὸ ἴδιο μὲ τὸ στομάχι ποὺ ἀδυνατεῖ νὰ χωνέψει αὐτὰ ποὺ ἔφαγε, ἐξ αἰτίας τοῦ ὑπερβολικοῦ κόρου.

Δ: Φαντάζομαι πόσο κουραστικὸ θὰ εἶναι τὸ λειτούργημα τοῦ δασκάλου.

Ι: Ὁ κόπος εἶναι βαρὺς ὅταν εἶναι μάταιος. Ἂν ὁ μαθητὴς προσέχει καὶ τὸ ἀποδεικνύει μὲ ἔργα, δὲν αἰσθανόμαστε καθόλου τοὺς κόπους μας.

Δ: Γιατί οἱ περισσότεροι μαθητὲς βρίσκουν κουραστικὴ τὴν παιδεία καὶ τὴν ἀποστρέφονται;

Β: Ἡ παιδεία στὴν ἀρχὴ φαίνεται νὰ προξενεῖ δυσφορία καὶ ὄχι χαρά· ἀργότερα ὅμως ἀποφέρει καρπὸ εἰρήνης καὶ σωτηρίας. Δυστυχῶς οἱ περισσότεροι κουράζονται ἀπὸ τὴν δυσκολία τῶν πραγμάτων καὶ δὲν ἀναμένουν τὴν ὠφέλεια ἀπὸ τὴν ἔκβαση, ἀλλὰ μὲ τὸ νὰ δυσανασχετοῦν μπροστὰ στὴν δυσχέρεια τῆς μαθήσεως παραμένουν στὴν ἀρρώστια τῆς ἀμάθειας.

Ι: Ἡ παιδαγωγία εἶναι σκληρὴ ἀλλὰ ἔχει καρποὺς γλυκεῖς, ὅπως ἀπὸ τὸν τραχὺ κορμὸ τοῦ δένδρου βγαίνει γλυκὸ φροῦτο.

Δ: Παρατηροῦμε τὸ φαινόμενο νὰ ἐπιδιώκουν σχεδὸν ὅλοι ἀνώτατες σπουδὲς καὶ νὰ μὴν καταδέχονται τὰ πρακτικὰ ἐπαγγέλματα.

Ι: Κανεὶς ἀπὸ ὅσους ἀσκοῦν χειρωνακτικὸ ἐπάγγελμα νὰ μὴν ντρέπεται, ἀλλὰ νὰ ντρέπονται ὅσοι τρέφονται ἄδικα καὶ μένουν ἀργοὶ καὶ χρησιμοποιοῦν πολλοὺς ὑπηρέτες. Τὸ νὰ τρέφεται κάποιος πάντοτε ἐργαζόμενος ἀποτελεῖ εἶδος φιλοσοφημένης ζωῆς· οἱ ψυχὲς τῶν ἀνθρώπων αὐτῶν εἶναι καθαρότερες καὶ οἱ διάνοιές τους πιὸ ρωμαλέες.

Β: Ὁ καθένας πρέπει νὰ προσέχει τὴ δική του ἐργασία καὶ νὰ τὴν φροντίζει μὲ ζῆλο καὶ προθυμία καὶ ἐπιμέλεια, σὰ νὰ τὴν ἐποπτεύει ὁ Θεός. Καὶ νὰ μὴν πηγαίνει ἀπὸ τὴ μία δουλειὰ στὴν ἄλλη, διότι εἶναι προτιμότερο νὰ ἐκτελοῦμε μία τέχνη σωστὰ παρὰ νὰ καταπιανόμαστε μὲ πολλὲς ἀτελῶς. Αὐτὸ φανερώνει ἐπιπόλαιο χαρακτήρα· η, ἂν δὲν ὑπάρχει, τὸν δημιουργεῖ.

Δ: Ποιὸν θεωρεῖτε ἀληθινὰ μορφωμένο;

Β: Ἀνθρώπινη σοφία εἶναι ἡ ἐμπειρικὴ γνώση τῶν πραγμάτων τῆς ζωῆς… Σοφία ἀληθινὴ εἶναι ἡ ἐπιστήμη καὶ τῶν θείων καὶ τῶν ἀνθρωπίνων πραγμάτων καὶ τῶν αἰτιῶν τους. Πολλοί, ἐξ αἰτίας τῆς μελέτης τῶν ἐπιστημῶν, ἔχουν παραμελήσει τὴ γνώση τοῦ Θεοῦ.

Γ: Γιὰ μένα δὲν εἶναι σοφὸς ἐκεῖνος ποὺ ἔχει σοφία λόγου, οὔτε ἐκεῖνος ποὺ παρουσιάζει μὲν εὐφράδεια ἀλλὰ ἔχει ἄστατη καὶ ἀδιαμόρφωτη ψυχή, σὰν τοὺς τάφους οἱ ὁποῖοι ἐξωτερικὰ μὲν εἶναι ἐμφανίσιμοι καὶ ὡραῖοι ἐνῶ ἐσωτερικὰ κρύβουν πτώματα καὶ δυσωδία. Σοφὸ θεωρῶ ἐκεῖνον ποὺ λέει μὲν λίγα περὶ ἀρετῆς, ἀλλὰ παρουσιάζει πολλὰ μὲ τὴ ζωή του καὶ ἐπιβεβαιώνει μὲ τὴν πράξη τὴν ἀξιοπιστία τοῦ λόγου του. Σοφία εἶναι τὸ νὰ γνωρίζει κανεὶς τὸν ἑαυτό του καὶ νὰ μὴν ὑπερηφανεύεται.

Ι: Θέλετε νὰ σᾶς πῶ ποιὸ εἶναι τὰ γνωρίσματα τοῦ ἀληθινὰ φιλοσοφημένου καὶ καλλιεργημένου ἀνθρώπου; Εἶναι ἡ περιφρόνηση τοῦ πλούτου καὶ τῆς δόξας, καθὼς καὶ τὸ νὰ εἶναι ἀνώτερος ἀπὸ φθόνο καὶ κάθε πάθος.

Δ: Τί ἀπαντᾶτε σ’ ἐκείνους ποῦ ἰσχυρίζονται πῶς ἡ πίστη ἀναιρεῖ τὶς δυνατότητες τοῦ ἀνθρώπινου λογικοῦ;

Γ: Ἡ λογική μας εἶναι κατώτερη τῶν θείων πραγματικοτήτων… Ἡ πίστη εἶναι ἡ πλήρωση τοῦ λογικοῦ μας.

Δ: Πάντως καταλαβαίνω ὅτι δὲν θεωρεῖτε περιττὴ τὴν γενικότερη ἐκπαίδευση.

Β: Νὰ σᾶς φέρω μία εἰκόνα. Ἡ ἀλήθεια τοῦ Θεοῦ εἶναι ὁ καρπὸς τοῦ δένδρου, ἐνῶ οἱ ἐπιστῆμες εἶναι τὰ φύλλα. Ἄλλωστε καὶ ὁ μέγας Μωυσῆς καὶ ὁ σοφὸς Δανιὴλ διδάχθηκαν τὴν κοσμικὴ σοφία πρὶν ἀπὸ τὰ θεία διδάγματα… Πρῶτα μαθαίνουμε νὰ παρατηροῦμε τὸ εἴδωλο τοῦ ἥλιου στὸ νερὸ καὶ κατόπιν μαθαίνουμε γιὰ τὸν ἥλιο… Τὸ θέμα εἶναι νὰ ἔχουμε κριτικὸ πνεῦμα ὥστε νὰ παίρνουμε ὅτι ἀξίζει καὶ ὠφελεῖ τὴν ψυχή, νὰ ἀποφεύγουμε δὲ ὅτι μᾶς βλάπτει πνευματικά, ὅπως ἡ μέλισσα ἐπιλέγει τὰ ἄνθη, ἡ ὅπως πηγαίνουμε στὸ τριαντάφυλλο ἀποφεύγοντας τὸ ἀγκάθι… Καὶ τοῦτο διότι ἐμεῖς οἱ Χριστιανοὶ τὰ πράττουμε ὅλα μὲ σκοπὸ τὴν προετοιμασία γιὰ ἄλλη ζωή.

Γ: Ἄλλωστε δὲν βλέπετε ὅτι ὁ σπουδαῖος καὶ ἅγιος Βασίλειος ὑπῆρξε ὁ ἰκανότερος ἀπὸ τοὺς συμφοιτητές του; Προσπαθοῦμε ἁπλῶς νὰ ἔχουμε σωστὴ ἱεράρχηση. Αὐτοὶ ποὺ κατηγοροῦν τὴ μόρφωση τὸ κάνουν γιὰ νὰ κρύβεται μέσα στὴ γενικὴ ἀπαιδευσία ἡ δική τους κι ἔτσι νὰ μὴν ἐλέγχονται.

Δ: Μπορεῖτε νὰ γίνετε πιὸ συγκεκριμένοι γύρω ἀπὸ τὸ ποιὰ πρέπει νὰ ἀπορρίπτουμε καὶ ποιὰ νὰ κρατοῦμε;

Γ: Ὅτι ὁδηγεῖ σὲ πλάνη γύρω ἀπὸ τὸ Θεὸ καὶ τὸν κόσμο ἡ ὁδηγεῖ σὲ εἴδωλα ἡ ἀστρολογία καὶ μαντεῖα, τὰ πολεμοῦμε καὶ τὰ ἀπορρίπτουμε. Κρατοῦμε ὅμως τὴν ἔρευνα γύρω ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο καὶ τὴ φύση, γύρω ἀπὸ τὴν ψυχὴ καὶ τὶς θεϊκὲς πραγματικότητες. Δεχόμαστε ὅτι ἀφορᾶ στὴν ἔρευνα καὶ στὴ θεωρία. Ἀπορρίπτουμε ὅτι ὁδηγεῖ στοὺς δαίμονες καὶ στὴν πλάνη καὶ στὸν βυθὸ τῆς ἀπώλειας.

Β: Ἐπίσης δίνουμε προσοχὴ στὴ λογοτεχνία ποὺ ἔχει ἠθικὴ ἐπίδραση πάνω μας ἐπειδὴ ἐξυμνεῖ τὴν ἀρετὴ καὶ ἀπορρίπτουμε ἐκείνη ποὺ καλλιεργεῖ πάθη. Φροντίζουμε ἡ ἐπιστήμη νὰ μὴν ὑπηρετεῖ τὸ ψέμα. Γενικά, ἀγαποῦμε ὅτι εἶναι οἰκεῖο καὶ συγγενεύει πρὸς τὴν ἀλήθεια.

Ι: Δὲν θὰ γκρεμίσουμε τὸ σχολεῖο φυσικά, ἀλλὰ δὲν πρέπει νὰ ἐπιτρέψουμε τὸ σχολεῖο νὰ γκρεμίσει τὴν ψυχή. Ὅταν ἡ ψυχὴ σωφρονεῖ δὲν προέρχεται καμία ζημιὰ ἀπὸ τὴν ἄγνοια τῆς ρητορικῆς τέχνης, ὅταν ὅμως ἡ ψυχὴ εἶναι διεφθαρμένη, ἡ βλάβη εἶναι πολὺ μεγάλη, ἔστω καὶ ἂν ἡ γλώσσα εἶναι ἐξασκημένη· καὶ μάλιστα ἡ βλάβη εἶναι τόσο χειρότερη, ὅσο μεγαλύτερη εἶναι καὶ ἡ ρητορικὴ δύναμη. Διότι ὅταν ἡ πονηρία συνοδεύεται καὶ ἀπὸ εὐφράδεια, κάνει τὰ πράγματα πολὺ χειρότερα ἀπὸ τὴν ἀμάθεια.

Γ: Τὴν κοσμικὴ γνώση πρέπει νὰ τὴν ὑποτάξουμε στὴ θεϊκή, διότι αὐτὴ κατάγεται ἀπὸ τὸν οὐρανό. Ἡ γήινη παιδεία πρέπει νὰ τὴν ὑπηρετεῖ κόσμια.

Δ: Ἐκτὸς ἀπὸ τὸ μορφωτικὸ ἔργο ὁ ἐκπαιδευτικὸς ἐνεργεῖ γενικότερη ἀγωγή. Πῶς θὰ ἔπρεπε νὰ βοηθήσει τὸν νέο ὡς πρὸς τὸν χαρακτήρα του;

Β: Τώρα θίγετε ἕνα θέμα τόσο σημαντικὸ ὅσο καὶ παραμελημένο. Χρειάζεται ὁ νέος νὰ μάθει νὰ ἐρωτᾶ χωρὶς ἐριστικότητα καὶ νὰ ἀπαντᾶ χωρὶς ὑπεροψία. Νὰ μὴ διακόπτει τὸν συνομιλητή του, οὔτε νὰ παρεμβάλλει τὰ δικά του λόγια ἐπιδεικτικά. Ἂν ἔχει διδαχτεῖ κάτι ἀπὸ ἄλλον νὰ μὴν τὸ κρύβει σὰ νὰ ἦταν δική του σκέψη, ἀλλὰ νὰ φανερώνει τίνος εἶναι. Πρῶτα νὰ ἐξετάζει μέσα τοῦ τί πρόκειται νὰ πεῖ.

Ι: Πρέπει ὁ δάσκαλος νὰ εἶναι ἐλεύθερος ἐσωτερικὰ καὶ νὰ ἔχει τὸ θάρρος τῆς γνώμης του, συγχρόνως δὲ νὰ εἶναι συγκαταβατικὸς ὅταν αὐτὸ ὠφελεῖ καὶ τὸ ἀπαιτεῖ ἡ περίσταση. Νὰ εἶναι συγχρόνως καὶ καλοκάγαθος καὶ αὐστηρός. Τίποτε δὲν συμβάλλει τόσο στὸ νὰ πείσει κάποιος τὸν ἀκροατή του νὰ δεχτεῖ τὶς συμβουλές, ὅσο τὸ νὰ γνωρίζει ὅτι αὐτὲς λέγονται μὲ πολλὴ ἀγάπη. Μᾶλλον, ὅταν ὑπάρχει ἀγάπη δὲν χρειάζονται πολλὲς συμβουλὲς καὶ ἐντολές.

Δ: Ὁ ἐκπαιδευτικὸς ἔρχεται συνεχῶς σὲ ἐπαφὴ μὲ τὴ συμπεριφορὰ τοῦ νέου, ἡ ὁποία δὲν εἶναι πάντοτε ἡ ἐνδεδειγμένη. Μὲ ποιὸ τρόπο πιστεύετε ὅτι πρέπει ὁ δάσκαλος νὰ προσεγγίζει τὰ παραπτώματα τῶν νέων;

Β: Νὰ εἶναι εὐπροσήγορος, ἀκόμη καὶ ὅταν πρόκειται νὰ ἐπιτιμήσει, διότι μόνο ἔτσι γίνεται εὐπρόσδεκτος. Τὰ σφάλματα τῶν νέων πρέπει νὰ διορθώνονται μὲ πατρικὴ εὐσπλαχνία καὶ μὲ ἐπιστημονικὸ λόγο.

Δ: Τί ἐννοεῖτε μὲ ἐπιστημονικὸ λόγο;

Β: Δηλαδὴ κάθε σφάλμα χρειάζεται διαφορετικὴ ἀντιμετώπιση. Ἄλλοτε εἶναι καιρὸς γιὰ ταπεινοφροσύνη, ἄλλοτε γιὰ ἐξουσία, ἄλλοτε γιὰ ἔλεγχο, ἄλλοτε γιὰ παρηγοριά, πότε γιὰ καλωσύνη καὶ πότε γιὰ ἀποτομία κτλ.

Γ: Ὅπως στὰ σώματα δὲν προσφέρονται ἡ ἴδια τροφὴ καὶ τὰ ἴδια φάρμακα, ἔτσι καὶ τὰ ἐλαττώματα τῶν ἀνθρώπων δὲν ἀντιμετωπίζονται μὲ τὸν ἴδιο τρόπο. Ἄλλοι εἶναι ὀκνηροὶ καὶ δυσκίνητοι ὅποτε χρειάζεται νὰ τοὺς κεντρίζουμε, ἐνῶ ἄλλοι εἶναι θερμόαιμοι καὶ βιαστικοὶ ὅποτε χρειάζονται χαλινάρι. Ἄλλους ὠφελεῖ ὁ ἔπαινος καὶ ἄλλους ἡ ἐπίπληξη, ὅταν καὶ τὰ δύο γίνονται τὴν κατάλληλη στιγμή. Ἄλλους διορθώνει ἡ παρηγοριὰ καὶ ἄλλους ἡ ἐπίπληξη.

Ι: Ἀκόμη, ἂν μιλήσεις μία φορὰ καὶ δὲν πείσεις, κι ἂν συμβουλέψεις καὶ δεύτερη καὶ τρίτη καὶ πολλὲς φορές, μὴν ἀποκάμεις νὰ ἐπαναλαμβάνεις τὰ ἴδια λόγια, χωρὶς ὅμως δυσαρέσκεια ἀλλὰ χαριτολογώντας.

Δ: Πῶς θὰ τὸ ἐπιτύχει αὐτό; Καὶ ὁ ἐκπαιδευτικὸς ἄνθρωπος εἶναι καὶ μπορεῖ νὰ θυμώσει.

Ι: Βεβαῖα. Ὅμως ὅσο περισσότερο μπορεῖ ὁ λόγος πρέπει νὰ εἶναι λόγος ἀνθρώπου ποὺ διδάσκει μᾶλλον παρὰ ποὺ ἐλέγχει, ποὺ παιδαγωγεῖ παρὰ ποὺ τιμωρεῖ, ποὺ βάζει τάξη παρὰ ποὺ διαπομπεύει, ποὺ διορθώνει παρὰ ποὺ ἐπεμβαίνει στὴ ζωὴ τοῦ ἄλλου. Ὁ δάσκαλος πρὸ πάντων πρέπει νὰ διδάσκει καὶ νὰ παιδαγωγεῖ μὲ πραότητα, διότι μία ψυχὴ ποὺ ἔχει ἀνάγκη νὰ μάθει, δὲν εἶναι δυνατὸ νὰ μάθει κάτι ὠφέλιμο ὅταν αὐτὸ προσφέρεται μὲ θρασύτητα καὶ ἐριστικότητα. Ἀκόμη κι ἂν ἔχει τὴ διάθεση νὰ προσέξει θὰ αἰσθανθεῖ δύσκολα καὶ δὲν θὰ μάθει τίποτε. Ἐκεῖνος ποὺ θέλει νὰ μάθει κάτι ὠφέλιμο, πρὶν ἀπ’ ὅλα τ’ ἄλλα πρέπει νὰ διάκειται εὐμενῶς πρὸς τὸν δάσκαλο. Ὅπως εἶναι γνωστό, κανεὶς δὲν αἰσθάνεται εὐχάριστα ἀπέναντι σ’ ἐκεῖνον ποὺ βρίζει μὲ θράσος.

Β: Νὰ μὴν εἶσαι αὐστηρὸς στὶς ἐπιτιμήσεις καὶ νὰ μὴν ἐλέγχεις ἀμέσως καὶ μὲ ἐμπάθεια (διότι αὐτὸ εἶναι αὐθάδεια), οὔτε νὰ καταδικάζεις τὸν ἄλλο γιὰ μικρὰ σφάλματα σὰν νὰ εἶσαι ὁ ἴδιος ἀκριβοδίκαιος.

Γ: Στὸν φόβο ἀναμιξε τὴν ἠπιότητα. Μετρίασε τὴν ἀπειλὴ μὲ τὴν ἐλπίδα. Γνωρίζω πὼς ἡ καλωσύνη ἐπιτυγχάνει πολλὰ καὶ παρακινεῖ στὴν ἀνάλογη ἀνταπόδοση.

Ι: Κι ἂν ἀκόμη οἱ ἔπαινοι δὲν εἶναι ἀπολύτως δίκαιοι, χρησιμοποιοῦνται κατ’ οἰκονομίαν, διότι προετοιμάζουν τὸ ἔδαφος γιὰ ν’ ἀκολουθήσουν τὰ λόγιά μας. Διότι ἐκεῖνος ποὺ ἀπὸ τὴν ἀρχὴ ἀπευθύνει ἀμέσως συστάσεις ποὺ δυσαρεστοῦν, ἔχει ὡς ἀποτέλεσμα νὰ μὴν τὸν ἀκοῦν οἱ ἀδύνατοι κατὰ τὴν θέληση. Γενικά, τὶς προτροπὲς πρὸς τὸ καλὸ νὰ τὶς κάνετε μαζὶ μὲ ἐπαίνους, διότι ἔτσι γίνονται καὶ εὐπρόσδεκτες, ὅταν δηλαδὴ ὑποκινοῦμε τὸν ζῆλο αὐτῶν τῶν ἴδιων ποὺ συμβουλεύουμε.

Δ: Καταλαβαίνω ὅτι δίνετε πολλὴ σημασία στὴν ἐνθάρρυνση.

Ι: Ὁπωσδήποτε. Ἐκεῖνος ποὺ δὲν κατόρθωσε ἀπολύτως τίποτε γίνεται ὀκνηρὸς καὶ χάνει γρήγορα τὸ θάρρος του. Ἐκεῖνος ὅμως ποὺ συνειδητοποίησε ὅτι ἐκτέλεσε μὲ ἐπιτυχία ἔστω μία ἐντολή, παίρνοντας ἀπ’ αὐτὴ θάρρος, θὰ προχωρήσει μὲ μεγαλύτερο ζῆλο πρὸς τὴν πραγματοποίηση καὶ τῶν ὑπολοίπων.

Δ: Σχετικὰ μὲ τὶς τιμωρίες τί θὰ εἴχατε νὰ πεῖτε;

Ι:Πρέπει νὰ ἐξετάζουμε μὲ μεγάλη ἀκρίβεια καὶ νὰ μὴν καταδικάζουμε αὐτοὺς ποὺ σφάλλουν μόνο ἀπὸ ὅσα ἀκούσαμε, οὔτε νὰ βγάζουμε ἀποφάσεις χωρὶς ἀποδείξεις. Δὲν εἶναι μικρὴ παρηγοριά… τὸ νὰ γνωρίζεις καὶ νὰ συναισθάνεσαι ὅτι τιμωρεῖσαι δίκαια.

Β: Κυρίως δὲν πρέπει νὰ ὀργιζόμαστε ἐναντίον ἐκείνων ποὺ σφάλλουν, διότι αὐτὸ δείχνει ἐμπάθεια. Ἰδιαίτερα νὰ προσέχουμε νὰ μὴ γινόμαστε πιὸ αὐστηροὶ ὅταν ἔχουν προσβάλει ἐμᾶς τοὺς ἴδιους.

Δ: Φαντάζομαι θὰ συνιστᾶτε καὶ φειδὼ στὶς τιμωρίες.

Ι: Ἂν τὸ παιδὶ συνηθίσει νὰ παιδαγωγεῖται μόνο μὲ τὴν τιμωρία, θὰ μάθει καὶ νὰ περιφρονεῖ τὶς τιμωρίες. Καὶ ἂν μάθει νὰ περιφρονεῖ τὶς τιμωρίες τότε πᾶνε ὅλα χαμένα… Ἐπίσης ἡ ἀπειλὴ τότε εἶναι ἀποτελεσματικὴ ὅταν τὸ παιδὶ πιστεύει ὅτι θὰ πραγματοποιηθεῖ… Ὅταν δεῖς ὅμως ὅτι ὁ φόβος τὸν ὠφέλησε, χαλάρωσε τὴν αὐστηρότητα, διότι ἡ ἀνθρώπινη φύση ἔχει ἀνάγκη καὶ ἀπὸ ἐπιείκεια.

Δ: Ἀπορρίπτουμε δηλαδὴ τὴν παιδαγωγική του φόβου.

Ι: Δὲν εἶναι δυνατὸ νὰ γίνει κάποιος καλὸς διὰ τῆς βίας. Διότι μόλις ἀπαλλαγῆ ἀπὸ τὴν βία θὰ ἐπιστρέψει στὴν κακία του. Ἐκεῖνος, ὅμως, ποὺ θὰ γίνει καλὸς μὲ τὴν προαίρεσή του θὰ παραμείνει σταθερὸς στὴν ἀρετή.

Δ: Βγάζω τὸ συμπέρασμα ὅτι δὲν σᾶς ἐνδιαφέρει ἁπλῶς καὶ μόνο νὰ ἐξαλειφθῆ πάση θυσία ἡ κακὴ συμπεριφορά, ἀλλὰ δίνετε πολλὴ σημασία στὸ σεβασμὸ τῆς προσωπικότητος τοῦ παιδιοῦ.

Β: Ναί, διότι πρόκειται γιὰ εἰκόνα Θεοῦ. Γιὰ παράδειγμα, ὅταν μᾶς ρωτᾶ κάτι δὲν πρέπει νὰ ἀπαντοῦμε ἀπρόθυμα, διότι αὐτὸ δείχνει περιφρόνηση πρὸς τὸν ἀδελφό μας καὶ ἔτσι προσβολὴ πρὸς τὸν Θεό.

Ι: Ἄλλο παράδειγμα σεβασμοῦ τῆς προσωπικότητος τοῦ μαθητῆ: Εἶναι πολὺ καλὸ νὰ κάμεις τὴ συμβουλὴ χωρὶς νὰ γίνει γνωστὴ στοὺς ἄλλους… Μὴν προσθέτεις πληγὴ πάνω στὶς ὑπάρχουσες πληγές.

Δ: Πολλοὶ μαθητὲς παραπονοῦνται πὼς οἱ δάσκαλοί τους φέρονται μὲ τρόπο ποὺ τοὺς κάνει ἀνάξιους σεβασμοῦ.

Ι: Οἱ ἀρχόμενοι συνηθίζουν νὰ προσβλέπουν στὴ συμπεριφορὰ ἐκείνων ποὺ τοὺς διοικοῦν σὰν σὲ ἀρχέτυπη εἰκόνα, καὶ νὰ ἐξομοιώνουν τὴ συμπεριφορά τους μὲ ἐκείνων.

Β: Πράγματι, εἶναι καθοριστικὴ ἡ δύναμη τοῦ παραδείγματος. Ἡ ἀξιοπιστία τοῦ δασκάλου καθιστὰ εὐπρόσδεκτο τὸν λόγο του καὶ προετοιμάζει τοὺς μαθητὲς νὰ προσέξουν περισσότερο.

Ι: Ἐκεῖνος ποὺ διδάσκει ἄλλους, ἂν δὲν ὠφελεῖται τίποτε ἄλλο, τουλάχιστον λέγοντας συγκινεῖται βαθιά, καὶ μάλιστα ὅταν βλέπει ὅτι εἶναι ὑπεύθυνος γὶ΄ αὐτὰ γιὰ τὰ ὁποία ἐπικρίνει τοὺς ἄλλους. Ποιὸ εἶναι λοιπὸν τὸ ὄφελος τῆς διδασκαλίας ὅταν δὲν διδάσκουμε καὶ δὲν διορθώνουμε τοὺς ἑαυτούς μας; Ὁ δάσκαλος πρέπει πρῶτα νὰ εἶναι δάσκαλος τοῦ ἑαυτοῦ του. Ὅπως ἀκριβῶς ὁ στρατηγός, ἂν δὲν γίνει προηγουμένως ἄριστος στρατιώτης, δὲν θὰ μπορέσει ποτὲ νὰ γίνει στρατηγός, ἔτσι καὶ ὁ δάσκαλος.

Δ: Τί θὰ εἴχατε νὰ προσθέσετε πρὶν κλείσουμε;

Ι: Κάτι πρὸς τοὺς ἐκπαιδευτικούς: Κι ἂν ἀκόμη εἴμαστε δάσκαλοι, ἂς μὴν ἀπορρίπτουμε ὡς ἀνάξιες λόγου τὶς συμβουλὲς τῶν ἀνωτέρων μας.

Β: Ἐγὼ κάτι πρὸς τοὺς μαθητές: Κάθε ἄνθρωπος νὰ πολλαπλασιάσει τὸ χάρισμα ποὺ θὰ ἀποδειχτεῖ κατόπιν δοκιμῆς ὅτι ἔχει ἀπὸ τὸν Θεό, χρησιμοποιώντας τὸ γιὰ τὸ καλὸ καὶ τὸ ὄφελος τῶν πολλῶν. Διότι οὐδεὶς εἶναι ἀμέτοχός της χρηστότητος τοῦ Θεοῦ, κανεὶς δὲν ἔμεινε χωρὶς χαρίσματα.

Γ: Κι ἐγὼ κάτι πρὸς ὅλους: Ἡ παιδεία εἶναι ἀγαθὸ ποὺ πρέπει νὰ μεταδίδεται. Ὁ ἀδελφός μου ὁ Καισάριος, ἀφοῦ ἐσπούδασε στὴν Ἀλεξάνδρεια κάθε ἐπιστήμη καὶ ἀρίστευσε, ἐπέστρεψε στὴν πατρίδα μας γιὰ νὰ μεταδώσει καὶ σὲ ἄλλους ὅσα εἶχε πάρει.

Ι: Μοῦ ἐπιτρέπετε καὶ μία σύντομη δευτερολογία;

Δ: Βεβαίως, παρακαλῶ.

Ι: Μία ἔκκληση πρὸς τοὺς ὑπεύθυνους: Στοὺς δασκάλους πρέπει νὰ χορηγοῦμε μὲ ἀφθονία τὰ ἀναγκαία ὑλικὰ ἀγαθὰ γιὰ νὰ μὴν ἀποκάμνουν οὔτε νὰ ἀπογοητεύονται.

Δ: Σᾶς εὐχαριστῶ θερμά.

Ὅλοι Κι ἐμεῖς. Ἂς ἔχουν ὅλοι οἱ ἐμπλεκόμενοι στὴν παιδεία τὴν εὐλογία τοῦ Θεοῦ.

Συνέντευξη ἀπὸ τοὺς Τρεῖς Ἱεράρχες