Ἀσκὴσεις Χαϊκοῦ (Δημοσθὲνης Κερασὶδης)

1)

Ἐρημοκλὴσι-

ἂνθη σαλεὺουν μὸνα

χωρὶς ἀὲρα.

2)

Τὰ φὺλλα ριγοῦν

κὰτω ἀπ᾽τὴ σφενδαμιὰ

ὃταν σωπὰινεις.

3)

Μὲσ᾽ἀπ᾽τὸ τζὰμι

τὸ χερὰκι της τεὶνει

πρὸς τὶς κερασιὲς.

(Δ.Κερασὶδης-‘ασκὴσεις Χαϊκοῦ-Τὸ δὸντι)

Edward Artemiev – Dedication

ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΟΛΙ ΤΗΣ ΑΙΩΝΙΑΣ ΑΝΟΙΞΗΣ του Γιάννη Υφαντή (ἀπὸ Μπὰμπη)

 

Πολύ σοβαρά

παίρνουν οι άνθρωποι τον εαυτό τους.
Κι αλαζονεύονται

ανόητα πάνω στη Γη.
Που δεν είναι παρά

ένας κόκκος της ανθόσκονης
που ονομάζεται Γαλαξίας,
και που απλώθηκε

σαν φύσηξε ολίγον τι ο χρόνος,
στο περιβόλι της Αιώνιας Άνοιξης.

Θρὴνοι τῆς Ἁλὼσεως

Ἡ Ἃλωση τῆς Πὸλης (Μηχανὴ τοῦ χρὸνου)

Περί του Αγίου Πνεύματος του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου (ἀπὸ Μπὰμπη)

(Ποίημα)

Ψυχή, τί αργείς; Του Πνεύματος τραγούδησε η δόξα. Με λόγους μη χωρίσης το που δε χωρίζει η φύση. Το μέγα Πνεύμα ας τρέμωμε, το ισόθεο, που μου δίνει Θεού γνώση˙ Θεός εκεί ψηλά, το Θεό στη γη μας φέρνει, πανίσχυρο, πολύδωρο, κι αγνών αγγέλων ψάλμα, που ζωογονεί γη και ουρανούς, αψηλοσκαμνισμένο, θεία δύναμη, αυτοπρόσταχτο κι έρχεται απ’ τον Πατέρα. Γιος, όχι – ένας τρανός Υιός ενού πατέρα πρώτου – ένα με την ανέφαντη κι ισότιμο θεότη.

Όποιος μες στις θεόγραφτες ποθεί του νόμου αράδες τη θεότητα του Πνεύματος του ουράνιου ν’ αντικρύση δρόμους πολλούς που βγάζουνε σ’ ένα θα συναντήση πλεγμένους, αν ποθή το αγνό το Πνεύμα κι η καρδιά του αν το τραβήξη κι αν ο νους βλέμμα που σκίζει ρίχνη. Μ’ αν λαχταρά γυμνή φωνή απ’ τη λατρευτή θεότη, πόθο – να ξέρη – αστόχαστο ποθεί. Και δεν ταιριάζει νάναι ο Χριστός αγνώριστος στους πλειότερους ακόμα, [1] και στις αδύναμες καρδιές βαρειά απιστία να φέρνης. Για όποιον αρχίζει δεν είναι του τέλειου λόγου η ώρα.

Σε μάτια, που θαμπά θωρούν ακόμα, ποιος τη φλόγα δείχνει όλη; Και με το άπλετο το φως ποιός τα χορταίνει; Κερί κερί καλύτερα το φλογοφώς να δίνης, μη και του ολόγλυκου φωτός τις βρύσες αφανίσης. Κάποτε ο λόγος δείχνοντας του Βασιλιά Πατέρα τη θεότητα όλη, του Χριστού φωτόλουζε τη δόξα, καθώς φαινόταν σε θνητούς λίγους και μυαλωμένους.

Έτσι έπειτα λαμπρότερη δείχνοντας και του Γιου του, εφώτισε του αστραφτερού Πνεύματος τη θεότη, λίγο γι’ αυτούς, την πιο πολλή για μας αφήνει λάμψη, που μας μοιράστη αργότερα με της φωτιάς τις γλώσσες, του Θεού σημάδι, ότι ο Χριστός εβγήκε από τον Άδη. Φωτιά ο Θεός για τους κακούς, φως για τους δίκαιους είναι.

Έτσι από μεν’ η θεότητα για σένα ταιριασμένη. Κι αν απορής για ενός Θεού το Γιο που Γιος δεν είναι και μύθους καλοταίριαστους και αντίμαχους πιστεύης, θαρθή και θα μου δώση ο Θεός λόγο να σου εξηγήσω. Κομμάτι απ’ τον πρωτόπλαστο [2] νάτη η γυναίκα βγαίνει και γόνος των δυονών ο Σήθ μ’ αρχαίο του γάμου νόμο, αγέννητη μα γεννητός, όμοια θνητοί κι οι δύο.

Θυμού τους και τη θεότητα καθόλου μην προσβάλης το γήινο ουράνιο κάνοντας. Μια φύση κι άμετρη είναι κι άχτιστη και άχρονη, καλή, λεύτερη, μ’ ίδιο σέβας, Θεός ένας με τριπλή αστραψιά τον κόσμο τιμονεύει. Δικός τους νέος εγώ βλαστός κι αλλιώτικος πετιέμαι, το βάφτισμα ως με ξαναζή το θάνατο νικώντας.

Η τρίδιπλη μ’ εγέννησε θεότητα φωτοφόρο κι ω καθαρμέ μου ολάκριβε, δε σ’ απαρνιέμαι. Αν ήταν τη θεότητα που μ’ άγνισε λαμπρή να κομματιάσω, κάλλιο…[3] μα τρέμω τον κακό λόγο μου να τελειώσω ελπίζοντας στο βάφτισμα και στα θεϊκά τα δώρα. Ακέριο σα μ’ εξάγνισε τον προσκυνάω ακέριον. Είναι [4] ο Θεός.

Κι ο αμαρτωλός ό,τι του αξίζει νάβρη, την ίδια του τη θεότητα Θεού δώρο σα χωρίζη. Κι αν κάποιος ή για τον Χριστόν ή το πανάγιο Πνεύμα λόγος θεϊκός ή θεόπνευστος κήρυκας μας μαθαίνει πως έχουν δεύτερο θρονί από τον Θεό Πατέρα, στοχάσου της βαθύκρυφτης σοφίας τους λόγους έτσι˙ μας πάει σε ρίζαν άναρχη, το Θεό δεν κομματιάζει μια μόνη νάχης Δύναμη για να τιμάς κι όχι άλλη.

[5] Η Τριάδα απ’ τη Μονάδα είναι κι απ’ αυτήν πάλι εκείνη. Ρυάκι δεν είναι και πηγή και ποταμός μόν’ ένα ρέμα στη γης οπού κυλά και τριπλοκυματίζει κι ούτε είναι φλόγα πυρκαγιάς που ξανασμίγει σ’ ένα, λόγος μηδέ που ο νους γεννάει και τον φυλάει εντός του˙ μήτε νερού αστραποβολή με τα παιγνίδια του ήλιου που αχνή κι αβέβαιη στων σπιτιών τους τοίχους τρεμολάμπει, που πριν να φτάση ξεγλιστράει και πριν γλιστρήση φτάνει.

Αβέβαιη η φύση του Θεού για φευγαλέα δεν είναι ούτε που σμίγει αυτή ξανά˙ θεϊκή ‘ναι η αιώνια στάση. Μόν’ κάμε αυτόν τον στοχασμό, θυσία καθάρια εντός σου πάνω σε φώτα τρίδιπλα μια φύση αναπαμένη, όχι «ένα» δίχως μετρημό, σε τρία καλά μετριέται. Τριάδα όχι πληθιοσέβαστη – το χωρισμό δεν ξέρει – μονάδα είναι η θεότητα κι όσα την πλάθουν τρία καθένα μόνο ένας Θεός, αν τα ονομάσης χώρια κι ένας Θεός πάλι άναρχος, της θεότητας ο πλούτος απ’ όπου τρέχει, ο λόγος σου τα τρία αν μνημονέψη.

[6] Με τούτο ας πάρουν οι θνητοί το κήρυγμα της Τριάδας, μ’ εκείνο τον ολόλαμπρο ας δοξάσωμε Μονάρχη. Χαρά από πολυκέφαλη θεία σύναξη μη θέλης˙ καμμιά για μένα κεφαλή οι πολλές, αν πολεμούνε˙ κι είναι η αμάχη χωρισμός, που τρέχει να διαλύση˙ γι’ αυτό οι πολλές οι κεφαλές αλάργα απ’ το Θεό μου. Άς λένε ωστόσο τρεις Θεούς, όσους έχει χωρίσει θέληση ή νόημα ή δύναμη ένα απ’ τον άλλο ή χρόνος

[7] και πάντα είναι σε πόλεμο καθείς με τον εαυτό του. Μα της Τριάδας μου είναι μια δύναμη, σκέψη μία, μια δόξα, μια εξουσία. Γι’ αυτό, κι αστάλαχτη μονάδα, στη θεία την αρμονία της το μέγα δόξασμά της…

Τόσο το φως που σκόρπισε στα μάτια μου η Τριάδα με θεία φτερά κι από του ναού το κάλυμμα το θείο, που κρύβουν τη βασίλισσα θεία φύση. Μα κι αν έχουν οι άγγελοι φως περισσότερο το ξέρεις αυτό η Τριάδα.

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1 Στην Π.Δ. δε γίνεται σαφής λόγος για το άγ. Πνεύμα διότι ήταν ανίκανοι να κατανοήσουν οι άνθρωποι ολόκληρο το μυστήριο της θεότητος. Το άπλετο πνευματικό φως μπορούσε να ρίξη στην απιστία, όπως το απότομο αισθητό φως μπορεί να καταστρέψη τους οφθαλμούς.

2 Ο σχολιαστής˙ «εξ ενός ανθρώπου, του αρχεγόνου Αδάμ γυνή η Εύα και υιός ο Σηθ εγένετο. Η μεν πλευράς τιμήμα, ο δ’ αμφοτέρων γάμου θεσμοίς γέννημα˙ η μεν ου γεννηθείσα, ο δε γεννηθείς˙ άμφω δε ομοίως υπήρχον άνθρωποι».

3 «Κάλλιον να χανόμουν’ θα ήταν η απόδοση του υποθετικού λόγου. Τούτο όμως θα ήταν αντίθετο όχι μόνο στην επιθυμία του ανθρώπου να σωθή αλλά και στην θέληση του Θεού να σώση τον άνθρωπο. Γι’ αυτό δεν ολοκληρώνει την σκέψη του ο ποιητής.

4 Εδώ το «είναι» έχει σημασίαν υπαρκτική, υπάρχει.

5 Η τιμή και ο σεβασμός να αποδίδεται σε μία θεότητα και να μη διασπάται σε πολλούς θεούς.

6 Ο σχολιαστής˙ ηνίκα των τριών υποστάσεων μνήμη τις γένηται.

7 Ημπορεί να γίνεται λόγος για περισσοτέρους θεούς, όταν έχωμεν διαφορά κατά τη θέληση, την σκέψη, την δύναμη, το χρόνο υπάρξεως. Τα πρόσωπα όμως της Αγ. Τριάδος έχουν την αυτή δύναμη, την αυτή σκέψη, την αυτή δόξα, την αυτή πίστη και επομένως αποτελούν ενότητα, ένα Θεό. [Ορθόδοξη Πορεία – Σύλλογος Ορθοδόξων Τυφλών Ελλάδος]

Ο Άγιος Γρηγόριος Θεολόγος ή Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός (περ. 329 μ.Χ. – 25 Ιανουαρίου 389 ή 390 μ.Χ.) (επίσης γνωστός ως Γρηγόριος Θεολόγος και Γρηγόριος της Ναζιανζού) ήταν Αρχιεπίσκοπος της Κωνσταντινουπόλεως τον 4ο αιώνα μ.Χ. Θεωρείται ευρέως ως ο πιο ταλαντούχος ρήτορας μεταξύ των Πατέρων της Εκκλησίας.

Ως κλασικά εκπαιδευμένος ομιλητής και φιλόσοφος του Ελληνισμού, κατάφερε να συνδυάσει τον Ελληνισμό με την πρώτη εκκλησία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Στην Ανατολική Ορθόδοξη και στη Δυτική Καθολική Εκκλησία είναι γνωστός ως ένας από τους Τρεις Ιεράρχες, μαζί με τον Βασίλειο τον Μέγα και τον Ιωάννη το Χρυσόστομο.

Δευτὲρα τοῦ Ἁγὶου Πνεὺματος

Πάσα πνοή, δόξαζε Πνεῦμα Κυρίου, Δὲ οὗ πονηρῶν πνευμάτων φροῦδα θράση.

«….Καὶ εἰς τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον, τὸ κύριον καὶ ζωοποιόν, τὸ ἐκ τοῦ πατρὸς ἐκπορευόμενον, τὸ σὺν πατρὶ καὶ υἱῷ συμπροσκυνούμενον καὶ συνδοξαζόμενον, τὸ λαλῆσαν διὰ τῶν προφητῶν….»Την Δευτέρα μετά την Πεντηκοστή, η Εκκλησία μας εορτάζει το Άγιο Πνεύμα. Το Άγιο Πνεύμα είναι το τρίτο πρόσωπο της Αγίας Τριάδας, το οποίο εκπορεύεται εκ του Πατρός. Είναι ομοούσιο με τα πρόσωπα του Πατρός και του Υιού και κατά το Σύμβολο της Πίστεως «συνπροσκυνείται και συνδοξάζεται» με τον Πατέρα και με τον Υιό, ίσο κατά τη λατρεία και την τιμή. Τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος Μεγάλα είναι και ξεπερνούν την ανθρώπινη λογική τα χαρίσματα που μάς δώρισε σήμερα ο φιλάνθρωπος Θεός. Γι’ αυτό ας χαρούμε όλοι μαζί και σκιρτώντας από αγαλλίαση ας ανυμνήσουμε τον Κύριό μας. Γιατί η σημερινή ημέρα είναι για μάς εορτή και πανηγύρι. Όπως δηλαδή διαδέχονται η μια την άλλη οι εποχές και οι κινήσεις του ήλιου, έτσι ακριβώς και στην Εκκλησία η μία εορτή διαδέχεται την άλλη και με τον τρόπο αυτό απ’ τη μια πηγαίνουμε στην άλλη. Πριν από λίγο καιρό εορτάσαμε τον σταυρό, το πάθος και την Ανάσταση, και ύστερα από αυτά την Ανάληψη του Κυρίου μας Ιησού Χριστού στους ουρανούς. Σήμερα φθάσαμε στην κορυφή των αγαθών, σ’ αυτήν την κορωνίδα των εορτών, βρισκόμαστε πια στην πραγματοποίηση των επαγγελιών του Κυρίου. «Γιατί αν φύγω –λέει- θα σάς στείλω άλλον Παράκλητο, και δεν θα σάς αφήσω ορφανούς». (Ιωάν. 16,6). Βλέπετε το πατρικό Του ενδιαφέρον; Βλέπετε την ανέκφραστη φιλανθρωπία Του; Πριν λίγες ημέρες ανελήφθη στον ουρανό, κάθισε στον βασιλικό θρόνο, στα δεξιά του Πατρός, και σήμερα μάς στέλνει ως δώρο τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος και μ’ αυτόν τον τρόπο μάς χορηγεί άπειρα ουράνια αγαθά. Γιατί, πες μου, ποιο από τα αγαθά που συμβάλλουν στη σωτηρία μας δεν μάς δόθηκε από το Άγιο Πνεύμα; Με τη χάρη Του απαλλασσόμαστε απ’ τη δουλεία του διαβόλου, καλούμαστε στην ελευθερία του Χριστού, οδηγούμαστε στην ουράνια υιοθεσία, αναγεννιόμαστε απ’ την αρχή και ξεφορτωνόμαστε το βαρύ και δυσβάστακτο φορτίο των αμαρτιών μας. Με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος βλέπουμε να υπάρχουν τόσοι ιερείς κι έχουμε τάγματα διδασκάλων της Εκκλησίας. Απ’ την πηγή αυτή πήγασαν πλούτη προφητειών και χαρίσματα ιάσεων και όλα τα άλλα που συνήθως στολίζουν την Εκκλησία του Θεού από το Άγιο Πνεύμα προέρχονται. Και φωνάζει ο Παύλος και λέει: «Για όλα αυτά τα χαρίσματα ενεργεί το ένα και μοναδικό Πνεύμα, που τα μοιράζει όπως θέλει στον καθένα χωριστά» (Α’ Κορ. 12,11). «Όπως θέλει», λέει, όχι όπως έχει διαταχθεί. «Μοιράζει», και δεν μοιράζεται. Έχει εξουσία, και δεν εξουσιάζεται. Γιατί ο Παύλος λέει πως έχει και το Άγιο Πνεύμα την ίδια εξουσία, που έχει και ο Πατήρ. Κι όπως είπε για τον Πατέρα «ο Θεός είναι εκείνος που ενεργεί παντού και πάντα» (Α’ Κορ. 12,6), έτσι λέει και για το Άγιο Πνεύμα «για όλα αυτά τα χαρίσματα ενεργεί το ένα και μοναδικό Πνεύμα, που τα μοιράζει όπως θέλει στον καθένα χωριστά». Είδες τέλεια εξουσία που έχει; Γιατί όσα πρόσωπα έχουν την ίδια φύση και ουσία είναι φανερό ότι έχουν και την ίδια εξουσία, και όσα έχουν την ίδια αξία, σ’ αυτά μία είναι η δύναμη και η εξουσία. Χάρη στη δύναμη του Αγίου Πνεύματος απαλλαχτήκαμε από τις αμαρτίες, μ’ αυτήν ξεπλύναμε την ψυχή μας από κάθε ρύπο. Με τη δωρεά του Αγίου Πνεύματος, ενώ ήμασταν άνθρωποι, γίναμε άγγελοι, όσοι βέβαια θελήσαμε να μάς βοηθήσει η χάρη Του, χωρίς να αλλάξει η φύση μας, αλλά, κι αυτό είναι το πιο αξιοθαύμαστο, διατηρήσαμε την ανθρώπινη φύση μας και μ’ αυτή επιδείξαμε αγγελική συμπεριφορά. Τόσο μεγάλη είναι λοιπόν η δύναμη του Αγίου Πνεύματος! Και όπως η πραγματική φωτιά όταν δεχτεί τον μαλακό πηλό τον καθιστά σκληρό κεραμίδι, έτσι ακριβώς και η φωτιά του Αγίου Πνεύματος, όταν δεχτεί μια ψυχή συνετή, ακόμη κι αν τη βρει πιο μαλακή κι απ’ τον πηλό, την κάνει πιο γερή κι απ’ το σίδερο. Και κάνει ξαφνικά πιο καθαρό απ’ τον ήλιο εκείνον που έως τώρα ήταν μολυσμένος απ’ την ακαθαρσία των αμαρτιών.[…] «Με τη δύναμη του ονόματος του Κυρίου Ιησού Χριστού», λέει, «και με τη χάρη του Πνεύματος του Θεού μας». Είδες, αγαπητέ, τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος; Είδες ότι το Άγιο Πνεύμα, εξαφάνισε όλες αυτές τις κακίες, και ότι εκείνους που ήταν προηγουμένως υποδουλωμένοι στις αμαρτίες τους, τους ανέβασε ξαφνικά σε τόσο υψηλές τιμές; Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος

Κοντάκιον Ήχος πλ. δ’. Ότε καταβάς τας γλώσσας συνέχεε, διεμέριζεν έθνη ο Ύψιστος· ότε του πυρός τας γλώσσας διένειμε, εις ενότητα πάντας εκάλεσε· και συμφώνως δοξάζομεν το Πανάγιον Πνεύμα

Κυριακὴ τῆς Πεντηκοστῆς

(Ιωάν. 7,37-53, 8,12)

37. Τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ τῇ μεγάλῃ τῆς ἑορτῆς εἱστήκει ὁ Ἰησοῦς καὶ ἔκραξε λέγων· ἐάν τις διψᾷ, ἐρχέσθω πρός με καὶ πινέτω.

38. ὁ πιστεύων εἰς ἐμέ, καθὼς εἶπεν ἡ γραφή, ποταμοὶ ἐκ τῆς κοιλίας αὐτοῦ ῥεύσουσιν ὕδατος ζῶντος.

39. τοῦτο δὲ εἶπε περὶ τοῦ Πνεύματος οὗ ἔμελλον λαμβάνειν οἱ πιστεύοντες εἰς αὐτόν· οὔπω γὰρ ἦν Πνεῦμα Ἅγιον, ὅτι Ἰησοῦς οὐδέπω ἐδοξάσθη.

40. Πολλοὶ οὖν ἐκ τοῦ ὄχλου ἀκούσαντες τὸν λόγον ἔλεγον· οὗτός ἐστιν ἀληθῶς ὁ προφήτης.

41. ἄλλοι ἔλεγον· οὗτός ἐστιν ὁ Χριστός· ἄλλοι ἔλεγον· μὴ γὰρ ἐκ τῆς Γαλιλαίας ὁ Χριστὸς ἔρχεται;

42. οὐχὶ ἡ γραφὴ εἶπεν ὅτι ἐκ τοῦ σπέρματος Δαυῒδ καὶ ἀπὸ Βηθλεὲμ τῆς κώμης, ὅπου ἦν Δαυΐδ, ὁ Χριστὸς ἔρχεται;

43. σχίσμα οὖν ἐν τῷ ὄχλῳ ἐγένετο δι’ αὐτόν.

44. τινὲς δὲ ἤθελον ἐξ αὐτῶν πιάσαι αὐτόν, ἀλλ’ οὐδεὶς ἐπέβαλεν ἐπ’ αὐτὸν τὰς χεῖρας.

45. Ἦλθον οὖν οἱ ὑπηρέται πρὸς τοὺς ἀρχιερεῖς καὶ Φαρισαίους, καὶ εἶπον αὐτοῖς ἐκεῖνοι· διατί οὐκ ἠγάγετε αὐτόν;

46. ἀπεκρίθησαν οἱ ὑπηρέται· οὐδέποτε οὕτως ἐλάλησεν ἄνθρωπος, ὡς οὗτος ὁ ἄνθρωπος.

47. ἀπεκρίθησαν οὖν αὐτοῖς οἱ Φαρισαῖοι· μὴ καὶ ὑμεῖς πεπλάνησθε;

48. μή τις ἐκ τῶν ἀρχόντων ἐπίστευσεν εἰς αὐτὸν ἢ ἐκ τῶν Φαρισαίων;

49. ἀλλ’ ὁ ὄχλος οὗτος ὁ μὴ γινώσκων τὸν νόμον ἐπικατάρατοί εἰσι

50. λέγει Νικόδημος πρὸς αὐτούς, ὁ ἐλθὼν νυκτὸς πρὸς αὐτόν, εἷς ὢν ἐξ αὐτῶν·

51. μὴ ὁ νόμος ἡμῶν κρίνει τὸν ἄνθρωπον, ἐὰν μὴ ἀκούσῃ παρ’ αὐτοῦ πρότερον καὶ γνῷ τί ποιεῖ;

52. ἀπεκρίθησαν καὶ εἶπον αὐτῷ· μὴ καὶ σὺ ἐκ τῆς Γαλιλαίας εἶ; ἐρεύνησον καὶ ἴδε ὅτι προφήτης ἐκ τῆς Γαλιλαίας οὐκ ἐγήγερται.

53. Καὶ ἀπῆλθεν ἕκαστος εἰς τὸν οἶκον αὐτοῦ,

12. Πάλιν οὖν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς ἐλάλησε λέγων· ἐγώ εἰμι τὸ φῶς τοῦ κόσμου· ὁ ἀκολουθῶν ἐμοὶ οὐ μὴ περιπατήσῃ ἐν τῇ σκοτίᾳ, ἀλλ’ ἕξει τὸ φῶς τῆς ζωῆς.

 

Παρὰδοξα σὴμερον (π.Δ.Φιρφιρὴς)

Ψυχοσὰββατο

Το Σάββατο πριν από την Κυριακή της Πεντηκοστής, λέγεται – «Σάββατο των Ψυχών» ή Ψυχοσάββατο. Είναι το δεύτερο από τα δύο Ψυχοσάββατα του έτους (το πρώτο επιτελείται το Σάββατο πριν από την Κυριακή της Απόκρεω). Ο λόγος που το καθιέρωσε η Εκκλησία μας, παρ’ ότι κάθε Σάββατο είναι αφιερωμένο στους κεκοιμημένους, είναι ο εξής: Επειδή πολλοί κατά καιρούς απέθαναν μικροί ή στην ξενιτιά ή στη θάλασσα ή στα όρη και τους κρημνούς ή και μερικοί, λόγω πτώχειας, δεν αξιώθηκαν των διατεταγμένων μνημοσυνών, «οι θείοι Πατέρες φιλανθρώπως κινούμενοι θέσπισαν το μνημόσυνο αυτό υπέρ πάντων των άπ’ αιώνος εύσεβώς τελευτησάντων Χριστιανών».