Μεγάλη Τετάρτη

ΜΕΓΑΛΗ ΤΕΤΑΡΤΗ (Μ. ΤΡΙΤΗ ΕΣΠΕΡΑΣ)

Κατὰ τὴ Μ. Τετάρτη ἐπιτελοῦμε ἀνάμνηση:

 (α) τοῦ γεγονότος τῆς ἀλείψεως τοῦ Κυρίου μὲ μύρο ἀπὸ μία πόρνη γυναίκα. Ἐπίσης φέρεται στὴ μνήμη μας,

 (β) ἡ σύγκλιση τοῦ Συνεδρίου τῶν Ἰουδαίων, τοῦ ἀνωτάτου δηλαδὴ Δικαστηρίου τους, πρὸς λήψη καταδικαστικῆς ἀποφάσεως τοῦ Κυρίου,

 καθὼς καὶ (γ) τὰ σχέδια τοῦ Ἰούδα γιὰ προδοσία τοῦ Διδασκάλου του.

Δύο μέρες πρὶν τὸ Πάσχα, καθὼς ὁ Κύριος ἀνέβαινε πρὸς τὰ Ἱεροσόλυμα, κι ἐνῶ βρισκόταν στὸ σπίτι στοῦ λεπροῦ Σίμωνα, τὸν πλησίασε μία πόρνη γυναίκα κι ἄλειψε τὸ κεφάλι Του μὲ πολύτιμο μύρο.

 Ἡ τιμὴ τοῦ ἦταν γύρω στὰ τριακόσια δηνάρια, πολύτιμο ἄρωμα καὶ γι’ αὐτὸ οἱ μαθητὲς τὴν ἐπέκριναν καὶ περισσότερο ἀπ’ ὅλους ὁ Ἰούδας.

 Γνώριζαν οἱ μαθητὲς καλὰ πόσο μεγάλο ζῆλο ἔδειχνε πάντοτε ὁ Χριστὸς γιὰ τὴν ἐλεημοσύνη πρὸς τοὺς φτωχούς. Ὁ Χριστὸς ὅμως τὴν ὑπερασπίσθηκε, γιὰ νὰ μὴν ἀποτραπεῖ ἀπ’ τὸ καλό της σκοπό. Ἀνέφερε μάλιστα καὶ τὸν ἐνταφιασμό Του, προσπαθώντας νὰ ἀποτρέψει τὸν Ἰούδα ἀπὸ τὴ προδοσία, ἀλλὰ μάταια.

 Τότε ἀπέδωσε στὴ γυναίκα τὴν μεγάλη τιμὴ νὰ διακηρύσσεται τὸ ἐνάρετο ἔργο της σὲ ὁλόκληρο τὴν οἰκουμένη.

Ὁ Ἱερὸς Χρυσόστομος ὑποστηρίζει ὅτι δύο ἦταν οἱ γυναῖκες ποὺ ἄλειψαν μὲ μύρο τὸν Κύριο.

 Οἱ τρεῖς πρῶτοι Εὐαγγελιστὲς ἀναφέρουν μία καὶ τὴν ἴδια γυναίκα, ποὺ πῆρε τὴν ὀνομασία πόρνη.

 Ὁ Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης ὅμως κάνει λόγο γιὰ ἄλλη γυναίκα, ἀξιοθαύμαστη καὶ σεμνή, τὴ Μαρία τὴν ἀδελφή του Λαζάρου, ποὺ ἄλειψε τὰ ἄχραντα πόδια Τοῦ σκουπίζοντας τὰ μὲ τὶς τρίχες τῶν μαλλιῶν της.

Αὐτὴ τὴν ἡμέρα ψάλλεται καὶ τὸ περίφημο τροπάριο, τελευταῖο στὴν ἀκολουθία, τῆς εὐσεβοῦς καὶ λογίας ποιητρίας τοῦ Βυζαντίου, Κασσιανῆς.

 Ἡ ἠρωϊδα τοῦ ποιήματός της, ἡ γυναίκα ποὺ ἄλειψε μὲ μύρο τὸν Κύριο ἦταν ἡ πόρνη ποὺ ἀναφέρουν οἱ Εὐαγγελιστὲς (καὶ ὄχι ἡ εὐσεβὴς ποιήτρια Κασσιανή).

Νὰ καὶ τὸ ἐξαίσιο τροπάριο σὲ μετάφραση:

Κύριε, ἡ γυναίκα, ἡ ὁποία περιέπεσε σὲ πολλὲς ἁμαρτίες, ἐπειδὴ κατανόησε, ὅτι ἤσουν Θεὸς (ἐνανθρωπήσας), ἀναλαμβάνει ἔργο μυροφόρου καὶ θρηνοῦσα φέρει σὲ Σὲ μύρα γὰ νὰ Σὲ ἀλείψει πρὶν ἀκόμη (ἀποθάνεις καὶ) ἐνταφιασθεῖς.

 Καὶ λέγει: Ἀλίμονο σὲ μένα! γιατί ἐγὼ ζῶ μέσα σὲ μία νύκτα, ἡ ὁποία εἶναι γεμάτη ἀπὸ πυκνὸ σκοτάδι καὶ δὲν φωτίζεται οὔτε ἀπὸ ἀμυδρὸ φῶς, ὅπως εἶναι τὸ φῶς τῆς σελήνης, τρέχω πρὸς τὴ σαρκικὴ ἡδονὴ ἀσυγκράτητος, ὅπως τρέχουν τὰ ζῶα, ὅταν τὰ κεντήσει ἀλογόμυγα, ζῶ κυριευμένη ἀπὸ τὸν ἔρωτα τῆς ἁμαρτίας.

 Ἀλλὰ Σύ, ποὺ ὑψώνεις τὰ νερὰ τῆς θάλασσας, μεταβάλλοντας τὰ σὲ νεφέλες, δέξου τῶν δακρύων μου τὸ ἀκατάσχετο ρεῦμα.

 Λύγισε (καὶ χαμήλωσε ἀπὸ τὸ ἄπειρο ὕψος Σου) πρὸς ἐμένα, ποὺ Σὲ ἱκετεύω μὲ τοὺς στεναγμοὺς τῆς (μετανοούσης) καρδίας μου, Σὺ ὁ Ὁποῖος, μὲ τὴν ἀκατάληπτη καὶ ἀπερίγραπτη ἐνανθρώπισή Σου, ἐλύγισες τοὺς οὐρανοὺς (καὶ κατέβηκες στὴ γῆ).

 Θὰ φιλήσω μὲ συνεχῆ καὶ ἀκατάπαυστα φιλιὰ τὰ ἀμόλυντά Σου πόδια καὶ πάλι (βρέχοντας μὲ τὰ δάκρυά μου) θὰ τὰ σπογγίσω μὲ τὶς πλεξίδες τῆς κεφαλῆς μου, αὐτὰ τὰ πόδια τῶν ὁποίων τὸ βροντώδη ἦχο (ἀπὸ τὰ βάδισμά Σου) ὅταν ἄκουσε μέσα στὸ Παράδεισο ἡ Εὕα ἐκεῖνο τὸ δειλινὸ (τῆς ἡμέρας τῆς παραβάσεως), φοβήθηκε καὶ ἀπὸ τὸ φόβο τῆς κρύφθηκε.

 Τὰ πλήθη τῶν ἁμαρτιῶν μου, ἀλλὰ καὶ τὰ ἀπύθμενα βάθη τῶν κρίσεών Σου καὶ τῶν βουλῶν Σου (δηλαδὴ τοὺς μυστηριώδεις καὶ ἀπερινόητους τρόπους ποῦ χρησιμοποιεῖς γιὰ τὴ σωτηρία τῶν ἀνθρώπων,) ποῖος θὰ μπορέσει νὰ ἐξερευνήσει, ψυχοσῶστα Σωτήρα μου; Σὺ ποὺ ἔχεις ἄπειρο τὴν εὐσπλαχνία, μὴ παραβλέψεις ἐμένα, τὴ δική Σου δούλη!

 

Μεγάλη Τρίτη

 

Κατὰ τὴν Μεγάλη Τρίτη ἐπιτελοῦμε ἀνάμνηση τῆς περὶ τῶν δέκα παρθένων γνωστῆς παραβολῆς τοῦ Κυρίου. Ἡ Ἐκκλησία μᾶς καλεῖ νὰ εἴμεθα ἕτοιμοι γιὰ νὰ ὑποδεχθοῦμε, κρατοῦντες τὶς λαμπάδες τῶν ἀρετῶν μας, τὸν οὐράνιον Νυμφίο, τὸν Κύριον Ἰησοῦ, ὁ Ὁποῖος θὰ ἔλθει αἰφνίδια, εἴτε εἰδικὰ κατὰ τὴ στιγμὴ τοῦ θανάτου μας, εἴτε γενικὰ κατὰ τὴ Δευτέρα Παρουσία.

 

Ἐπίσης μᾶς καλεῖ, φέρουσα ἐνώπιό μας καὶ τὴ παραβολὴ τῶν ταλάντων, νὰ καλλιεργήσουμε καὶ νὰ αὐξήσουμε τὰ χαρίσματα ποὺ μᾶς ἔδωσε ὁ Θεός.

 

Ὁ Κύριός μας, ὁ Ἰησοῦς Χριστός, ὅταν ἀνέβαινε στὰ Ἱεροσόλυμα καὶ πλησίαζε πρὸς τὸ ἑκούσιο Πάθος, ἔλεγε στοὺς μαθητὲς Τοῦ ὁρισμένες παραβολὲς γιὰ νὰ τοὺς προετοιμάσει.

 Μερικές, μάλιστα, τὶς ἔλεγε γιὰ νὰ καυτηριάσει καὶ νὰ χτυπήσει τοῦ Γραμματεῖς καὶ τοὺς Φαρισαίους.

 Μία ἀπὸ αὐτές, τὴ σημερινὴ τῶν δέκα παρθένων, τὴν εἶπε γιὰ νὰ παρακινήσει μὲν ὅλους πρὸς τὴν ἐλεημοσύνη, ἀλλὰ καὶ νὰ διδάξει ὅλους μας νὰ εἴμαστε ἕτοιμοι πρὶν μᾶς προλάβει τὸ τέλος τοῦ θανάτου.

 Ἐπειδὴ ἔχει πολλὴ δόξα ἡ παρθενία (πραγματικὰ εἶναι μεγάλο κατόρθωμα!) καὶ γιὰ νὰ μὴ βρεθεῖ κάποιος ποὺ κατορθώνει αὐτὸ τὸ μεγάλο ἔργο, ἀλλὰ παραμελεῖ τὰ ἄλλα καὶ ἰδίως τὴν ἐλεημοσύνη, προβάλλει αὐτὴ τὴ παραβολή.

 Τρέχει πολὺ γρήγορα ἡ νύκτα τῆς παρούσης ζωῆς, ἔτσι οἱ παρθένες ὅλες νύσταξαν καὶ κοιμήθηκαν, δηλαδὴ πέθαναν, γιατί ὁ θάνατος λέγεται καὶ ὕπνος. Καθὼς κοιμόντουσαν, στὴ μέση της νύχτας ἀκούσθηκε μία δυνατὴ φωνὴ ποὺ ἔλεγε:

 «Νὰ ΄τὸς ὁ Νυμφίος, ἔρχεται! Βγεῖτε ὅλες νὰ Τὸν προϋπαντήσετε!». Τότε οἱ φρόνιμες παρθένες ποὺ εἶχαν φροντίσει νὰ ἔχουν ἄφθονο λάδι, συνάντησαν τὸν Νυμφίο καὶ μπῆκαν μέσα μαζί Του, ὅταν ἀνοίχθηκαν οἱ πύλες.

 Αὐτὲς κοντὰ στὶς ἄλλες ἀρετὲς καὶ μάλιστα τῆς παρθενίας, φρόντισαν νὰ ἔχουν ἄφθονο καὶ τὸ λάδι τῆς ἐλεημοσύνης.

 Ἀντίθετα οἱ ἄλλες πέντε παρθένες ποὺ δὲν εἶχαν ἀρκετὸ λάδι, ὅταν ξύπνησαν ζητοῦσαν λίγο ἀπὸ τὶς φρόνιμες, ἀλλὰ μετὰ θάνατο δὲν εἶναι εὔκολο νὰ ἀγοράσεις λάδι ἀπὸ αὐτοὺς ποὺ τὸ πουλοῦν, δηλαδὴ τοὺς φτωχούς. Αὐτές, ἡ παραβολή, τὶς ὀνομάζει μωρές, γατὶ ἐνῶ κατόρθωσαν τὸ δυσκολώτερο, τὴν »παρθενία», παραμέλησαν τὸ εὐκολώτερο γιατί ἦταν ἀνελεήμονες καρδιές.

 

Ὅποιος λοιπὸν κατορθώσει μία ἀρετὴ – ἔστω μεγάλη – ἀλλὰ δὲ φροντίσει καὶ γιὰ τὶς ἄλλες καὶ ἰδίως τὴν ἐλεημοσύνη, δὲ μπορεῖ νὰ μπεῖ μαζὶ μὲ τὸ Χριστὸ στὴν αἰώνια ἀνάπαυση καὶ γυρίζει πίσω ντροπιασμένος.

 Καὶ τίποτα δὲν εἶναι πιὸ λυπηρὸ καὶ πιὸ ντροπιαστικὸ ἀπὸ μία «παρθένο» ποὺ νικιέται ἀπ’ τὸν ἔρωτα τῶν χρημάτων.

Ο γερο-Άθως

Τον Νυμφίον αδελφοί Μέλος Αργόν – Κάθισμα Αγίας και Μεγάλης Τρίτης Θρασύβουλος Στανίτσας

ΜΕΓΑΛΗ ΤΡΙΤΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ (Θ.Στανίτσας)

Μ.ΤΡΙΤΗ . ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ. ΠΡΙΓΓΟΣ. ΣΤΑΝΙΤΣΑΣ.

Jozef Sudek (1896-1976 Τσέχος φωτογράφος)

Μεγάλη Δευτέρα

Ἀπὸ τὴ σημερινὴ μέρα ξεκινοῦν τὰ ἅγια Πάθη τοῦ Κυρίου μᾶς Ἰησοῦ Χριστοῦ. Τύπος τοῦ Κυρίου μᾶς Ἰησοῦ εἶναι ὁ πάγκαλος Ἰωσὴφ ποὺ σήμερα ἐπιτελοῦμε τὴν ἀνάμνησή του.

Ἦταν ὁ μικρότερος γιὸς τοῦ Πατριάρχη Ἰακὼβ καὶ ὁ πιὸ ἀγαπητός. Ὅμως φθονήθηκε ἀπὸ τὰ ἀδέλφια του καὶ ἀρχικὰ τὸν ἔρριξαν σ’ ἕνα βαθὺ λάκκο καὶ ἐξαπάτησαν τὸ πατέρα τοὺς χρησιμοποιώντας ἕνα ματωμένο ροῦχο ὅτι δῆθεν τὸν κατασπάραξε κάποιο θηρίο. Στὴ συνέχεια τὸν πούλησαν γιὰ τριάντα ἀργύρια σὲ ἐμπόρους, οἱ ὁποῖοι τὸν ξαναπούλησαν στὸν ἀρχιμάργειρα τοῦ βασιλιᾶ τῆς Αἰγύπτου, τὸν Πετεφρή. Ὁ Ἰωσὴφ ἦταν πανέμορφος καὶ τὸν ἐρωτεύθηκε ἡ γυναίκα τοῦ Πετεφρῆ, ποὺ θέλησε νὰ τὸν παρασύρει σὲ ἀνήθικη πράξη βιαίως. Μόλις ἐκείνη ἐπίασε τὸν Ἰωσήφ, ἐκεῖνος ἄφησε στὰ χέρια τῆς τὸ χιτώνα του καὶ ἔφυγε. Ἐκείνη ἀπὸ τὸ θυμὸ τῆς τὸν συκοφάντησε στὸ σύζυγό της, ὅτι δῆθεν αὐτὸς ἐπιτέθηκε ἐναντίον τῆς μὲ ἀνήθικους σκοπούς. Ὁ Πετεφρὴς τὴν πίστευσε καὶ φυλάκισε τὸν Ἰωσήφ.

Κάποτε ὅμως ὁ Φαραώ, ὁ βασιλιὰς τῆς Αἰγύπτου, εἶδε ἕνα παράξενο ὄνειρο καὶ ζήτησε ἕναν ἐξηγητή. Μὲ τὸ φωτισμὸ τοῦ Θεοῦ, μόνο ὁ Ἰωσὴφ μπόρεσε νὰ τὸ ἐξηγήσει. Ὅτι θὰ ἔλθουν στὴ χώρα τοῦ ἑπτὰ χρόνια εὐφορίας καὶ ἑπτὰ ἀκαρπίας καὶ πείνας. Ἐνθουσιάσθηκε ὁ Φαραὼ ἀπὸ τὴ σοφία του καὶ τὸν ἔκανε γενικὸ ἄρχοντα, σὰν πρωθυπουργό. Ὁ Ἰωσὴφ διαχειρίσθηκε ἄριστα τὴν ἐξουσία καὶ φρόντισε στὰ δύσκολα χρόνια της πείνας ὅλο τὸ λαό. Μὲ ἀφορμὴ τὴ διανομὴ τοῦ σιταριοῦ, φανερώθηκαν τ’ ἀδέλφια του ποὺ τὸν εἶχαν φθονήσει. Ἐκεῖνος δὲν τοὺς κράτησε κακία, ἀντίθετα τὰ προσκάλεσε μόνιμα στὴν Αἴγυπτο μαζὶ μὲ τοὺς γονεῖς.

Αὐτὸς λοιπὸν ἀποτελεῖ προεικόνηση τοῦ Χριστοῦ, διότι καὶ Αὐτός, ἀγαπητὸς γιὸς τοῦ Πατέρα, φθονήθηκε ἀπὸ τοὺς ὁμοφύλους Του Ἰουδαίους, πουλήθηκε ἀπὸ τὸ μαθητή Του γιὰ τριάντα ἀργύρια καὶ κλείσθηκε στὸ σκοτεινὸ λάκκο, τὸν τάφο.

Ἐπίσης, σήμερα μνημονεύουμε καὶ τὴ ἄκαρπο συκῆ, τὴν ὁποία καταράσθηκε ὁ Κύριος καὶ ξεράθηκε ἀμέσως. Συμβολίζει τόσο τὴ Συναγωγὴ τῶν Ἑβραίων, ἡ ὁποία δὲν εἶχε πνευματικοὺς καρπούς, ὅσο καὶ κάθε ἄνθρωπο ποὺ στερεῖται πνευματικῶν καρπῶν, ἀρετῶν. Ἔδειξε ὁ Κύριος τὴ δύναμή Του στὸ ἄψυχο δένδρο καὶ ποτὲ πάνω σὲ ἄνθρωπο, γιὰ νὰ δείξει ὅτι δὲν ἔχει μόνο δύναμη νὰ εὐεργετεῖ, ἀλλὰ καὶ νὰ τιμωρεῖ.

Ἡ ὑμνογραφία ἀναφέρεται σήμερα στὰ δύο παραπάνω θέματα, ἀλλὰ καὶ ἐπὶ πλέον στὸ θέμα τῆς πορείας τοῦ Κυρίου πρὸς τὸ Πάθος. Ἀπὸ τὸ τροπάριο: «Ἰδοὺ ὁ Νυμφίος ἔρχεται…» οἱ ἀκολουθίες τῆς Μ. Δευτέρας ἕως Τετάρτης λέγονται καὶ «Ἀκολουθίες τοῦ Νυμφίου».

Ιδου ο Νυμφίος έρχεται (Θ.Στανίτσας)

Κύριε ερχόμενος προς το πάθος – Στανίτσας Θ